ରକ୍ତରେ ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ବୃଦ୍ଧି ହେଲେ କ’ଣ ହୁଏ ?
Rasmita Behera
ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ହେଉଛି ଆମ ରକ୍ତରେ ଥିବା ଲୋହିତ ରକ୍ତ କଣିକାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରୋଟିନ୍ ଉପାଦାନ, ଯାହା ରକ୍ତରେ ଅମ୍ଳଜାନ ବହନ କରି ଶରୀରର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜୀବକୋଷ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚାଇଥାଏ। ତେବେ ରକ୍ତରେ ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ର ମାତ୍ରା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ତରରେ ରହିବା ଜରୁରି। ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ସ୍ତର କମିଗଲେ କି କି ସମସ୍ୟା ଉପୁଜେ ତାହା ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତେ ଊଣା ଅଧିକେ ଜାଣିଛନ୍ତି। ତେବେ ରକ୍ତରେ ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ସ୍ତର ବଢ଼ିଗଲେ କି ଅସୁବିଧା ହୁଏ, ସେ ବିଷୟରେ ଆମେ ଅବଗତ ହେବା ଜରୁରି।
ଏକ ଡେସିଲିଟର ରକ୍ତରେ ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ର ସ୍ବାଭାବିକ ସ୍ତର ହେଉଛି ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ପାଇଁ ୧୩.୨ ଗ୍ରାମ ଓ ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ୧୧.୬ ଗ୍ରାମ। ତେବେ ସ୍ଥଳବିଶେଷରେ ଏଥିରେ ସାମାନ୍ୟ ଏପଟସେପଟ ହୋଇଥାଏ। ମାତ୍ର ରକ୍ତରେ ଏହାର ସ୍ତର ମାତ୍ରାଧିକ (ପୁରୁଷଙ୍କ ପାଇଁ ୧୬.୬ ଗ୍ରାମ୍/ଡେସିଲିଟର ଓ ମହିଳାଙ୍କ ପାଇଁ ୧୫ ଗ୍ରାମ୍/ଡେସିଲିଟର) ହୋଇଗଲେ ରକ୍ତ ସାନ୍ଦ୍ର ବା ବହଳିଆ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ତାହାର ସଂଚାଳନ ସ୍ରୋତ କମିଆସେ। ସୁତରାଂ ତାହା ନାନା ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସଂକଟକୁ ଆହ୍ବାନ କରିଥାଏ। ଅଧିକ ଉଚ୍ଚ ସ୍ଥାନରେ ବସବାସ କରିବା, ଧୂମପାନ କରିବା, ଶରୀରରୁ ଜଳୀୟ ଅଂଶ ଶୁଖିଯିବା (ଡିହାଇଡ୍ରେସନ୍) କିମ୍ବା ଦୀର୍ଘକାଳ ଧରି ଫୁସ୍ଫୁସ୍ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେବା ଆଦି କାରଣ ଯୋଗୁଁ ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ସ୍ତର କଳ୍ପନାତୀତ ଭାବେ ବଢ଼ିଯାଇଥାଏ। ବେଳେ ବେଳେ ରକ୍ତ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଅସ୍ଥିମଜ୍ଜାରେ ଅସ୍ବାଭାବିକତା (ପଲିସିଥେମିଆ ଭେରା) ଯୋଗୁଁ ମଧ୍ୟ ଶରୀରରେ ଅଧିକ ଲୋହିତ ରକ୍ତ କଣିକା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ଯାହା ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ସ୍ତରକୁ ବଢ଼ାଇ ଦେଇଥାଏ। ରକ୍ତ ବହଳିଆ ହେବା କାରଣରୁ ଧମନୀରେ ରକ୍ତ ଜମାଟ ବାନ୍ଧିବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି, ଯାହା ଫଳରେ ହୃଦ୍ଘାତ, ମସ୍ତିଷ୍କଘାତ, ଗଭୀର ଧମନୀ ଥ୍ରମ୍ବୋସିସ୍ ହୋଇପାରେ।
ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ସ୍ତର ବଢ଼ିବା ଯୋଗୁଁ ଉଚ୍ଚ ରକ୍ତଚାପ ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ। ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ବୃଦ୍ଧି ହେତୁ ରକ୍ତର ଅମ୍ଳଜାନ ଧାରଣ କ୍ଷମତା ବଢ଼ିଯାଏ ସତ, ମାତ୍ର ବହଳିଆ ରକ୍ତ ହେତୁ ତାହାର ସଂଚାଳନ ସ୍ରୋତ କମିଯାଇଥାଏ ଏବଂ ଜୀବକୋଷମାନଙ୍କ ପାଖରେ କମ୍ ଅମ୍ଳଜାନ ପହଞ୍ଚେ। ଫଳରେ ମାଂସପେଶୀରେ ବିନ୍ଧାଛିଟିକା ଲାଗି ରହିଥାଏ। ଶରୀରରେ ଦୀର୍ଘକାଳ ପାଇଁ ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ସ୍ତର ଉଚ୍ଚା ରହିଲେ ଚିକିତ୍ସା ସ୍ବରୂପ ଶରୀରରୁ କିଛି ରକ୍ତ କାଢ଼ିଦେଇ ଓ ଔଷଧ ଦ୍ବାରା ଶରୀରରେ ଅଧିକ ରକ୍ତକୋଷ ଉତ୍ପାଦନକୁ କମାଇ ହେବ। ତେବେ ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରୁ ମୁକୁଳିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିଷେଧକ ସ୍ବରୂପ ଦୈନିକ ସୁସନ୍ତୁଳିତ ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣ ସହ ଅତି କମ୍ରେ ଏକରୁ ଦୁଇ ଲିଟର ପାଣି ପିଇ ଶରୀରକୁ ଆର୍ଦ୍ର ରଖିବା ଉଚିତ। ସେହିପରି ଦୈନିକ ୪୫ ମିନିଟ୍ରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଧରି ଶାରୀରିକ ବ୍ୟାୟାମ କରିବା ସହ ଧୂମପାନ ଓ ମଦ୍ୟପାନରୁ ବିରତ ରହିବା ଦ୍ବାରା ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ବୃଦ୍ଧିର ଆଶଙ୍କା ହ୍ରାସ କରିହେବ।
