ମାଟିର ଉର୍ବରତା ଓ ସବୁଜ ସାର 

ଆଜିକାଲି ପ୍ରାୟ ସବୁ ଜାଗାରେ ରାସାୟନିକ ସାରର ବହୁଳ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି ଯାହାର ଫଳ ସ୍ୱରୂପ ମାଟି ଟାଣ ହେବା ସହିତ ତାହାର ମୂଳ ଊର୍ବରତା ନଷ୍ଟ ହୋଇ ଯାଉଛି ଓ କୃଷି ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ ପାଉଛି  । ରାସାୟନିକ ସାର  ଆସିବା ପୂର୍ବରୁ ଚାଷୀମାନେ ଗୋବର ଖତ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ ଯାହାକି ବର୍ଷ ସାରା ମାଟିର ଉର୍ବାରତା ରକ୍ଷା ହେବା ସହିତ ମାଟି ହାଲକା ରହୁଥିଲା ଓ ମାଟିରେ ଜଳୀୟ ଅଂଶ ରହୁଥିବାରୁ ଅଙ୍କୁରୋଦ୍ଗମ ହେବା ପାଇଁ ସହାୟକ ହେଉଥିଲା  ।  ମନୁଷ୍ୟ ବା ପ୍ରାଣୀ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବା ପରୋକ୍ଷରେ ଉଦ୍ଭିଦ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି  । ଯେ କୌଣସି ଫସଲ ପାଇଁ ଜବକ୍ଷାରଯାନ,ପଟାସ ,ଓ ଫସଫରସ ସହିତ ଅନେକ ଅଣୁସାର ଆବଶ୍ୟକ ରହିଛି, ଯଥା: ଲୌହ ,ଦସ୍ତା , ମଲିବଡେନମ ଇତ୍ୟାଦି  । କେବଳ ରାସାୟନିକ ସାର ବ୍ୟବହାର ଦ୍ୱାରା ମାଟିର ଜଳ ଧାରଣ ଶକ୍ତି କମିବା ସହିତ ଉତ୍ପାଦନ ଶକ୍ତି ମଧ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଏ । ବିଶେଷ କରି ଧାନ ,ଆଖୁ ,ଆଳୁ ,ଗହମ ଆଦି ଫସଲ ଓ ପନିପରିବା ଚାଷ ପାଇଁ ରାସାୟନିକ ସାର ସହିତ କମ୍ପୋଷ୍ଟ ଖତ,ଗୋବର ଖତ, ସବୁଜ ସାର ଦେବା ଉଚିତ୍  । ଏହି କଥାକୁ ଆମ ଦେଶର ଚାଷୀ ଭାଇମାନେ ପ୍ରାୟ ନଜାଣିଥିବାରୁ ଚାଷ ପାଇଁ କେବଳ ରାସାୟନିକ ସାର ବିଶେଷ କରି ଯବକ୍ଷାର ସାର ବହୁଳ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି  । କିନ୍ତୁ ସବୁ ଫସଲ ପାଇଁ ଯବକ୍ଷାର ସହିତ ଫସଫରସ ,ଓ ପଟାସ ସାର ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ୍ । କିନ୍ତୁ ଆଜିକାଲି ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଖତ ନ ମିଳୁଥିବାରୁ ମାଟିର ଉର୍ବରତାକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ କୃଷି ବିଜ୍ଞାନୀମାନେ ସବୁଜ ସାର ବ୍ୟବହାର ଉପରେ ଅଧିକ ଧ୍ୟାନ ଦେଉଛନ୍ତି ଓ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ଏହି ସବୁଜ ସାର ବିଷୟରେ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ବୁଝାଉଛନ୍ତି  । ଏଥିପାଇଁ ଖାଲ ଜମିରେ ଧନିଚା ଓ ଢିପଜମିରେ ଛଣି,ବରଗୁଡ଼ି ଜାତୀୟ ଫସଲ ଚାଷ କରି ତାକୁ ହଳ କରି ଜମିରେ ମିଶାଇ ଦେଲେ ତାହା ସବୁଜ ସାରରେ ପରିଣତ ହୋଇଯାଏ  । ଏହି ଜାତୀୟ ଗଛର ମୂଳରେ ଏକ ପ୍ରକାର ଜୀବାଣୁ ଥାଆନ୍ତି ଯେଉଁ ମାନେ କି ବାୟୁ ମଣ୍ଡଳରୁ ଯବକ୍ଷାର ସଂଗ୍ରହ କରି ମାଟିରେ ମିଶାଇ ଥାଆନ୍ତି  । ତେଣୁ ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ଆମ ଚାଷୀ ଭାଇମାନଙ୍କୁ ଯଦି ଏହି ସବୁଜ ସାରର ଉପଯୋଗିତା ଓ ଫସଲ ଅମଳ ଉପରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଇତ୍ୟାଦିକୁ ବିଭିନ୍ନ ବ୍ଲକ ସ୍ତରରେ ସେମିନାର ,ଆଲୋଚନା ,ପ୍ରଦର୍ଶନୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଅବଗତ କରାଯାଇ ପାରନ୍ତେ ତେବେ ଚାଷୀ ଭାଇମାନେ ଏହାର ସୁଫଳ ପାଆନ୍ତେ  । ଧାନ ଚାଷ ପୂର୍ବରୁ ଜମିରେ ଧନିଚା ବୁଣି ତାକୁ ହଳ କରି ମାଟିରେ ମିଶାଇ ତାପରେ ଧାନ ରୋଇବା ଦରକାର  । ଏହାଦ୍ୱାରା ମାଟିର ଯବକ୍ଷାର ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ସହିତ ଅନ୍ୟ ଆଣୁ ସାର ମଧ୍ୟ ମିଳିଥାଏ  । ଯେଉଁ ଚାଷୀ ଭାଇ ମାନେ ପନିପରିବା ଚାଷ କରିଛନ୍ତି ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଥମେ ଛଣି ,ବରଗୁଡ଼ି ଚାଷ କରି ତାକୁ ହଳ କରି ମାଟିରେ ମିଶାଇ ଦେଲେ ମାଟିର ଉର୍ବରତା ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ ଓ ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ଏସବୁ ପାଇଁ ଆମ କୃଷି ବିଭାଗ ,ଉଦ୍ୟାନ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ପ୍ରତି ଗାଁରେ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ସବୁଜ ସାର ପାଇଁ ଉସôାହିତ କରିବା ସହିତ କିପରି ଉକôୃଷ୍ଟ ସବୁଜ ସାର ମିଳିପାରିବ ତାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରି ଉକôୃଷ୍ଟ ଧରଣର ବିହନ ଔଷଧ ଆଦି ସୁଲଭ ମୂଲ୍ୟରେ ଯୋଗାଇ ଦେଲେ ଚାଷୀ ମାନେ ଅଧିକ ଉପକୃତ ହେବେ । ଏହା ଫଳରେ ଆମ ଚାଷୀ ଭାଇ ମାନେ ସବୁଜ ସାର ବ୍ୟବହାରକୁ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରି ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ଆଗେଇ ଆସିବେ ଓ ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଅଧିକ ସ୍ୱାବଲମ୍ବୀ ହୋଇ ପାରିବେ  । ସବୁଜ ସାର ଓ ଖତ ମାଟିକୁ ଉର୍ବର କରେ ,ମାଟିର ଜଳ ଧାରଣ ଶକ୍ତି ବଢାଏ,ମାଟିକୁ ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ଯୋଗାଇ ତାହାର ଭୌତିକ ଅବସ୍ଥା , ଦାନା ଗଠନ ଓ ଉତ୍ତାପ ଧାରଣ ଶକ୍ତିର ବିକାଶ କରେ ,ମାଟି ଭିତରେ ଥିବା ଅନେକ ଜୀବାଣୁଙ୍କୁ କ୍ରିୟାଶୀଳ କରାଇଥାଏ ,ମାଟିରେ ଯବକ୍ଷାରର ପରିମାଣ ବୃଦ୍ଧି କରାଏ  । ବାଲିଆ ,ଖାରି ,ଓ ଲୁଣିଆ ମାଟିକୁ ସବୁଜ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରି ଉନ୍ନତମାନର କରାଯାଇ ଚାଷ କଲେ ଭଲ ଫସଲ ଅମଳ ହେବ  । ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ଫସଲ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଯଦି ସୁବିଧା ରହିଛି ତେବେ ମୁଗ ,ବିରି ,କିମ୍ବା କୋଳଥ ଫସଲ କୁ ଏକ ମାସ ବଢ଼ାଇବା ପରେ ତାକୁ ହଳ କରି ମାଟିରେ ମିଶାଇ ସବୁଜ ସାର କରାଯାଇ ପାରିବ । ନାନା ପ୍ରକାରର ପଚା ସଢାରୁ ହିଁ ଖତ ତିଆରି ହେଉଥିବାରୁ ଏଥିରେ ଗଛ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ପରିମାଣ ଅଧିକ ଥାଏ  । ସାଧାରଣତଃ ଚାଷୀମାନେ ଖତକୁ ଜମିର ଗୋଟିଏ କୋଣରେ ବା ସାରା ଜମିରେ ଠା ଠା କରି ପକାଇ ରଖନ୍ତି କିନ୍ତୁ ଏହା ଦ୍ୱାରା ଖତର ସମସ୍ତ ଗୁଣ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକରେ ଉଡ଼ିଯାଏ ତେଣୁ ଖତକୁ ଜମିରେ ଅନେକ ଦିନ ଧରି ପକାଇ ନରଖି ତାକୁ ତୁରନ୍ତ ଜମିରେ ହଳ କରି ମିଶାଇ ଦେବା ଉଚିତ୍ । ରାସାୟନିକ ସାର ଅପେକ୍ଷା ଯଦି ଆମେ ବହୁଳ ପରିମାଣରେ ସବୁଜ ସାର ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ଆଗେଇ ଆସିବା ତେବେ ଫସଲ ଆମଦାନି ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ଜମିର ଉର୍ବରତା ସର୍ବଦା ରହି ପାରିବ  ।
ପୂର୍ବତନ ନିଦେ୍ର୍ଦଶକ ,
ଓଡ଼ିଶା କୃଷି ବୈଷୟିକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ 
ପ୍ଲଟ ନଂ ୨୫,ସୂର୍ଯ୍ୟ ନଗର 
ଭୁବନେଶ୍ୱର
ମୋ:୯୪୩୭୧୮୫୬୦୭