ପିତୃଦେବଙ୍କ ପରଲୋକ

ବାପା ଜଣେ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ଓ ରାମାୟଣବିତ୍ ଥିଲେ  । ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ସମୟରେ ସେ ପୋଲିସ ଠାରୁ ମାଡ ଖାଇ ଅକର୍ମଣ୍ୟ ହୋଇଯାଇଥିଲେ  । ବହୁଦିନ ଚିକିତ୍ସା ପରେ ସେ ସୁସ୍ଥ ହୋଇଥିଲେ ହେଁ ଠିକ୍ ଭାବରେ ଚାଲିପାରୁନଥିଲେ  । ମଝିରେ ମଝିରେ ପନ୍ଦର କୋଡିଏ ଦିନ ଲେଖାଏଁ ସେ ଶଯ୍ୟାଶାୟୀ ହୋଇ ରହୁଥିଲେ  । ବିଭିନ୍ନ ଆୟୁର୍ବେଦିକ ଔଷଧ ସେବନ ଓ ତୈଳ ମାଲିସ କରିବା ପରେ ଆରୋଗ୍ୟ ଲାଭ କରୁଥିଲେ  । ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ଓ ବାପୁଜୀଙ୍କ ମହାପ୍ରୟାଣ ପରେ ସେ କଂଗ୍ରେସ ସହିତ କୋ÷ଣସି ସଂପର୍କ ନରଖି ସ୍ୱାମୀ ଶିବାନନ୍ଦ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ଶିଷ୍ୟତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ  । ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଯୋଗଦେବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ପୁରୀ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ସିଂହଦ୍ୱାରା ନିକଟସ୍ଥ ସାନଛତା ମଠର ମହନ୍ତ ଗଙ୍ଗା ଦାସ ମହାରାଜଙ୍କ ଠାରୁ ଗୋସ୍ୱାମୀ ତୁଳସୀ ଦାସଙ୍କ ରଚିତ ଶ୍ରୀରାମଚରିତ ମାନସ ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ  । ପ୍ରତ୍ୟହ ଶ୍ରୀରାମଚରିତ ମାନସ ସ୍ୱାଧ୍ୟାୟ କରିବା ତାଙ୍କର ଅଭ୍ୟାସ ଥିଲା  । ସ୍ୱାମୀ ଶିବାନନ୍ଦ ସରସ୍ୱତୀ ତାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ରାମ ମନ୍ତ୍ରରେ ଦୀକ୍ଷିତ କରିଥିଲେ  । ସେ ପ୍ରତ୍ୟହ ଉଷାକାଳରୁ ଉଠି ରାମମନ୍ତ୍ର ଜପ ଓ ସ୍ନାନାନ୍ତେ ଶ୍ରୀରାମ ଚରିତ ମାନସ ସ୍ୱାଧ୍ୟାୟ କରୁଥିଲେ  ।
ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ବାପା ରାମାୟଣ ପ୍ରଚାରରେ ବ୍ରତୀ ଥିଲେ  । ଶରୀର ଟିକିଏ ସୁସ୍ଥ ହେବା ପରେ ସେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନକୁ ଯାଇ ରାମାୟଣ ଆଲୋଚନା କରୁଥିଲେ  । ମାଆ ଯେତେ ମନା କଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ମାନୁନଥିଲେ ଏବଂ କହୁଥିଲେ, ‘ରାମାୟଣ ମୋ ଜୀବନର ଅନ୍ତଃସ୍ୱର  । ଏହି ପରମ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ମାନବିକତା ସାକାର ରୂପ ଧାରଣ କରିଛି  । ରାମାୟଣର ପ୍ରଚାର ପ୍ରକୃତରେ ମାନବଧର୍ମର ପ୍ରଚାର  । ମାନବ ସଭ୍ୟତାର ସଜୀବ ମହାକାବ୍ୟ ହେଉଛି ରାମାୟଣ  । ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥ ଜାତି, ଧର୍ମ, ବର୍ଣ୍ଣ, ସଂପ୍ରଦାୟ ନିର୍ବିଶେଷରେ ମାନବ ସମାଜକୁ ଜୀବନର ଯଥାର୍ଥ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ସଂପର୍କରେ ସଚେତନ କରାଇଥାଏ  । ଲୋକଚରିତ୍ର ଗଠନର ସର୍ବକାଳୀନ ଆବେଦନ ଯୋଗୁ ଏହି ପରମଗ୍ରନ୍ଥ ପ୍ରାଚୀନ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ନିତ୍ୟ ନୂତନ  । ମାନବୀୟ ମହତ୍ତ୍ୱ ପ୍ରଚାରରେ ମୁଁ ବ୍ରତୀ  । ତେଣୁ କ୍ଷୟଶୀଳ ଶରୀର ନାଶ ନିମିତ୍ତ ମୋର ଚିନ୍ତା ବା ଭୟ ନାହିଁ  । ବାପାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରୁ ରାମାୟଣ ଆଲୋଚନା ନିମିତ୍ତ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ଆସୁଥିଲା  ।  ଲୋକମାନେ ତାଙ୍କୁ ଗାଡିରେ ଆସି ନେଇଯାଉଥିଲେ ଏବଂ ଆଲୋଚନା ପରେ ଆଣି ଘରେ ଛାଡି ଦେଉଥିଲେ  । ସେହି ସମୟରେ ଆମ ଅଞ୍ଚଳରେ ଶ୍ରୀରାମ ଚରିତ ମାନସ ପାରାୟଣ ଓ ପ୍ରବଚନ ହେଉନଥିଲା  । ରସମୟ କାବ୍ୟ ରାମାୟଣ ଶୁଣିବା ନିମିତ୍ତ ଲୋକମାନେ ଉତ୍ସୁକ ଥିଲେ  । ବାପାଙ୍କର ଶ୍ରୀରାମଚରିତ ମାନସ  ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କଣ୍ଠସ୍ଥ ଥିଲା  । ପ୍ରବଚନ ଦେବା ସମୟରେ ସେ ଶ୍ରୀରାମଚରିତ ମାନସର ଦୋହା, ଚୋ÷ପାଇ, ଛନ୍ଦ ସହିତ  ବାବାଜୀ ବଳରାମ ଦାସ ଓ ଜଗତ୍ବନ୍ଧୁ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ ବୋଲୁଥିଲେ  । ତେଣୁ ଅବଧୀ ଭାଷା ଜାଣିନଥିବା ଲୋକମାନେ ବୁଝି ପାରୁଥିଲେ  । ପ୍ରସଙ୍ଗ କ୍ରମେ ସେ ସଂସ୍କୃତ ବାଲ୍ମୀକୀ ରାମାୟଣ, ଅଧ୍ୟାତ୍ମ ରାମାୟଣ, ଚମ୍ପୁ ରାମାୟଣ, ମହାନାଟକ, ଉତ୍ତର ରାମଚରିତ ପ୍ରଭୃତି ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ଶ୍ଲୋକମାନ ଉଦ୍ଧୃତ କରି ଅର୍ଥ ସହ ବୁଝାଉଥିଲେ  ।
ବାପାଙ୍କ ପ୍ରବଚନ ପ୍ରଦାନର ଧାରା ବ୍ୟବହାରିକ ଶିକ୍ଷାମୂଳକ ଥିଲା  । ତାଙ୍କର ମତ ଥିଲା ଯେ ରାମାୟଣ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜ୍ଞାନ, ଭକ୍ତି, ଶ୍ରଦ୍ଧା, ପ୍ରୀତି, ବିନୟ ଓ ସୋ÷ଜନ୍ୟର ଦିବ୍ୟ ସନେ୍ଦଶ ମିଳିଥାଏ  । ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାନବର ଏହା ନିତ୍ୟ ପଠନୀୟ ଗ୍ରନ୍ଥ  । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀରାମ ହେଉଛନ୍ତି ବିଗ୍ରହବାନ ଧର୍ମ  । ଧର୍ମର ଯଥାର୍ଥ ସ୍ୱରୂପ ପ୍ରତିପାଦନ କରିବା ନିମିତ୍ତ ସେ ସତ୍ୟ ଓ ତ୍ୟାଗର ପରାକାଷ୍ଠା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛନ୍ତି  । ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ ପରିବର୍ତ୍ତେ ବନବାସୀ ହୋଇ ତପସ୍ୱୀ ସଦୃଶ ବଲକଳ ପରିଧାନ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସୁଖଦୁଃଖର ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ସମନ୍ୱୟ ଭାବ ସେ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛନ୍ତି  ।  ଆଦର୍ଶ ପୁତ୍ରର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସଂପାଦନ କରିବାକୁ ଯାଇ ଚଉଦବର୍ଷ ବନବାସକୁ ସେ ଶ୍ରେୟ ମଣିଛନ୍ତି  । ମାନବୀୟ ଲୀଳାରେ ଏକ ଆଦର୍ଶ ପୁତ୍ର, ଆଦର୍ଶ ଭ୍ରାତା, ଆଦର୍ଶ ଶିଷ୍ୟ, ଆଦର୍ଶ ସ୍ୱାମୀ, ଆଦର୍ଶ ରାଜା ରୂପେ ପ୍ରତିକୂଳ ପରିସ୍ଥିତି ସତ୍ତ୍ୱେ ସମନ୍ୱୟ ସ୍ଥାପନ ପୂର୍ବକ ସ୍ୱକର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସଂପାଦକ କରିଛନ୍ତି  । ପ୍ରଭୁଙ୍କର ଅନନ୍ୟ ଭକ୍ତ ଭରତ, ଭ୍ରାତୃ ଭକ୍ତି ତୁଳନାରେ ରାଜ ସିଂହାସନ ତାଙ୍କ ନିକଟରେ ମୂଲ୍ୟହୀନ ହୋଇଯାଇଛି  । ଅଯୋଧ୍ୟାର ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ରାଜମୁକୁଟ ଚିତ୍ରକୂଟସ୍ଥ କାମଦଗିରିର ପାଦଦେଶରେ ଧୂଳି ଲୋଟିଛି  । ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ଶ୍ରୀରାମ ଗ୍ରହଣ କରି ନାହାନ୍ତି ଅଥବା କନିଷ୍ଠ ଭାରତ ସ୍ୱୀକାର କରିନାହାନ୍ତି  । ନନ୍ଦି ଗ୍ରାମରେ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ପାଦୁକା ପୂଜା କରି ତପସ୍ୱୀ ଜୀବନ ଯାପନ କରିଛନ୍ତି ଭରତ  । ରାଜସିଂହାସନ, ରାଜଦଣ୍ଡ, ରାଜମୁକୁଟ, ତଥା ରାଜ କ୍ଷମତାର ମୋହ ଭ୍ରାତୃପ୍ରେମଭରେ ଅନ୍ତରାୟ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିନାହିଁ  । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀରାମ ଓ ଭ୍ରାତା ଭରତଙ୍କ ସତ୍ୟ ତଥା ତ୍ୟାଗ ବର୍ଣ୍ଣନାରେ ନିଃସତ୍ତ୍ୱ ଜୀବନର ମରୁଭୂମିରେ ପ୍ରେମର ମନ୍ଦାକିନୀ ପ୍ରବାହିତ କରିପାରିଛି  । ପାରିବାରିକ ରୀତି, ନୀତି, ବିଚାରବିମର୍ଷର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଧାରା ଲୀଳା ମାଧ୍ୟମରେ ରାମାୟଣରେ ବ୍ୟକ୍ତ  । ରାମାୟଣର ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ମାନବପ୍ରେମ  । ପ୍ରଭୁ ରଘୁରାଣ ସ୍ୱକୀୟ ଦିବ୍ୟ ଲୀଳାରେ ଜାତି ବର୍ଣ୍ଣର ପ୍ରାଚୀର ଉଠାଇ ଦେଇ ସମାଜର ନିମ୍ନଶ୍ରେଣୀକୁ ପ୍ରେମ କରିବାର ସନେ୍ଦଶ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି  । କ୍ଷୁଦ୍ର ନିଷାଦରାଜ ଗୁହ୍ୟକ, ଭକ୍ତିମତୀ ଶବରୀ, ସ୍ୱାମୀ ପରିତ୍ୟକ୍ତା ଅହଲ୍ୟା, ଗୃଧ୍ରରାଜ ଜଟାୟୁ, ବାନରରାଜ ସୁଗ୍ରୀବ ଓ ଅସୁରରାଜ ବିଭୀଷଣଙ୍କୁ ସେ ଆପଣାର କରି ସଭିଙ୍କ  ନିକଟରେ ନିଜର ଅନନ୍ତ ବିସ୍ତାରିତ ଭାବନେଇ ଉଭା ହୋଇଛନ୍ତି  । ସ୍ୱକୀୟ ଦିବ୍ୟ ଆଚରଣରେ ଗିରିଜନଠାରୁ ଗୁରୁଜନ ସମସ୍ତଙ୍କର ସେ ପ୍ରାଣର ପ୍ରାଣ ହୋଇଯାଇଛନ୍ତି  । ରାମାୟଣ ବର୍ଣ୍ଣିତ ବିଭିନ୍ନ ଲୀଳାରେ ସମନ୍ୱୟ ମହାମନ୍ତ୍ରର ସାର୍ଥକ ରୂପାୟନ ହୋଇ ମାନବ ପ୍ରେମର ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟ ଉଦ୍ଭାସିତ  । ରାମାୟଣର ରମଣୀୟତା ଅନନ୍ୟ ଓ ଅନୁପମ ଯାହା ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ଜନଜୀବନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଆସିଛି  । ଏହାର ଅମୃତତ୍ତ୍ୱ ଅସ୍ପାଦନ ନିମିତ୍ତ ରାମାୟଣୀ ଭାବଧାରାରେ ଜୀବନ ଯାପନ କରିବା ସମୀଚୀନ  । ସଂପ୍ରତି ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ କେବଳ ବସ୍ତ୍ର, ଭୋଜନ ଓ ଭାଷଣର ଆବରଣରେ ବଞ୍ଚô ରହିଛି  । ଏକ ଚତୁର ବ୍ୟବସାୟୀ ସଦୃଶ ଆପଣାର ସୁଖ ଓ ସୁବିଧାର ସାମଗ୍ରୀ ଆୟୋଜନରେ ସଭିଏଁ ବ୍ୟସ୍ତ ଓ ବିବ୍ରତ   । ଲାଭକ୍ଷତିର ସଂପର୍କ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ସଂପର୍କ ଆଜି ଲୋକଦେଖାଣିଆ  । ହିଂସା, ପ୍ରତିହିଂସା, ଯୁଦ୍ଧ, ଉଗ୍ରବାଦ ଓ ଆତଙ୍କବାଦରେ ସାରା ବିଶ୍ୱ ଆତଙ୍କିତ  । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ରାମାୟଣର ଉପଯୋଗ, ପ୍ରଚାର ଓ ପ୍ରସାରର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି  । ଅନନ୍ତକାଳ ନିମିତ୍ତ ମାନବଜାତି ରାମାୟଣରୁ ଦିଗ୍ଦର୍ଶନ ପାଇପାରିବ  । ରାମାୟଣର ଚିରସ୍ଥାୟୀ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ସଂପର୍କରେ ମାନବଜାତିକୁ ସଚେତନ କରିବା ନିମିତ୍ତ ମହର୍ଷି ବାଲ୍ମୀକୀ କହିଯାଇଛନ୍ତି :-
ଯାବତ୍ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟନ୍ତି ଗିରିୟ ସରିତାଶ୍ଚ ମହୀତଳେ,
ତାବତ୍ ରାମାୟଣୀ କଥା ଲୋକେଷୁ ପ୍ରଚରିଷ୍ୟତି  ।
ବାପାଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ରାମାୟଣ ପ୍ରବଚନ ଦ୍ୱାରା ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇପାରୁଥିଲେ  । ପ୍ରତ୍ୟହ ଆମ ଘରକୁ ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ବାପାଙ୍କର ସାନ୍ନିଧ୍ୟ ଓ ଦୁଇପଦ ରାମାୟଣ ଶୁଣିବାକୁ ଆସୁଥିଲେ  । ଏହାର ପ୍ରଭାବ ବାଲ୍ୟକାଳରୁ ମୋ ଉପରେ ପଡିଥିଲା  । ମୁଁ ପ୍ରତିଦିନ ରାମାୟଣ ସ୍ୱାଧ୍ୟାୟ ଆସୁଥିଲେ  । ଏହାର ପ୍ରଭାବ ବାଲ୍ୟକାଳରୁ  ମୋ ଉପରେ ପଡିଥିଲା  । ମୁଁ ପ୍ରତିଦିନ ରାମାୟଣ ସ୍ୱାଧ୍ୟାୟ କରୁଥିଲି  । ବାପା ମୋତେ ନିରନ୍ତର ଉପଦେଶରେ ଚରିତ୍ରବନ୍ତ, ସତ୍ୟନିଷ୍ଠ ଓ ରାମାୟଣର ଆଦର୍ଶରେ ଜୀବନ ଗଢିବାକୁ କହୁଥିଲେ  । ନିଜ ଜୀବନ ସ୍ୱଳ୍ପକାଳ ଅନୁଭବ କରି ସେ ମୋତେ ଶୀଘ୍ର ବିବାହ ବନ୍ଧନରେ ଆବଦ୍ଧ କରିଦେଲେ  । ୧୯୭୮ ଫେବୃଆରୀ ମାସରୁ ବାପା ଶଯ୍ୟାଶାୟୀ ହୋଇଗଲେ  । ଚିକିତ୍ସା ପରେ ପନ୍ଦର ଦିନ ସୁସ୍ଥ ହୋଇ ଦାଣ୍ଡପିଣ୍ଡାରେ ବସି ରାମାୟଣ ବୋଲିଲେ  । କିନ୍ତୁ ପରେ ଦେହ ଖରାପ ହୋଇଗଲା  । ସେହି ବର୍ଷ ଦୋଳପୂର୍ଣ୍ଣିମା ସକାଳେ ମୋତେ ପାଖରେ ବସାଇ ବାପା କହିଲେ ଯେ ସେ ଆଉ ବେଶୀଦିନ ବଞ୍ଚôବେ ନାହିଁ  । ଜୀବନରେ ଚରିତ୍ରବନ୍ତ, ସତ୍ୟନିଷ୍ଠ, ବିନୟୀ, ଜ୍ଞାନାନ୍ୱେଷୀ ଓ ସେବା ମନୋବୃତ୍ତି ସଂପନ୍ନ ହେବାକୁ ଉପଦେଶ ଦେଲେ  । ସର୍ବଦା ସାଧୁ, ସନ୍ଥ ଓ ଗୁରୁଜନମାନଙ୍କର ଆଶୀର୍ବାଦ ଲୋଡିବୁ ବୋଲି କହିଲେ  । ମୋର ସେତେବେଳକୁ ଲେଖା ବିଭିନ୍ନ ପତ୍ର ପତ୍ରିକାରେ ବାହାରୁଥାଏ ଏବଂ ମାତ୍ର ତିନିଖଣ୍ଡ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥାଏ  । ଆଧ୍ୟାତ୍ମ ଓ ସାରସ୍ୱତ ସାଧନା ନିମିତ୍ତ ମୁଁ ପ୍ରାୟ ତିରିଶିଗୋଟି ଅନୁଷ୍ଠାନ ସମ୍ମାନ ଲାଭ କରିଥାଏ  । ଏ ବିଷୟରେ ବାପା ମୋତେ ଚେତାଇ ଦେଇ କହିଲେ ଯେ କୋ÷ଣସି ସଂଘ, ସଂସଦ ବା ଗୋଷ୍ଠୀରେ ସଦସ୍ୟ ନହେବାକୁ ଏବଂ ପୁରସ୍କାର ବା ସମ୍ମାନ ନିମିତ୍ତ କାହାକୁ ଅନୁରୋଧ ନକରିବାକୁ  । ସର୍ବଦା ସ୍ୱାଧ୍ୟାୟ କରିବାକୁ ସେ ନିଦେ୍ର୍ଦଶ ଦେଇଥିଲେ  । ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ସ୍ମରଣ ରଖିବୁ  । ତାଙ୍କ କୃପାରେ ତୁ ଅଜସ୍ର ସ୍ନେହ, ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ସମ୍ମାନ ଲାଭ କରିବୁ  । ମାଆ ଶରଣ କୃପା କଲେ ତୁ ବହୁ ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିବୁ, କିନ୍ତୁ ମନେ ରଖିବୁ ତୋ ଲେଖା ଗୁଡିକ ସାମାଜିକ ଚେତନାର ଉତ୍ତରଣ ଘଟାଇ ପାଠକୀୟ ଆଦୃତି ଯେପରି ଲାଭ କରିବ  । ବାପାଙ୍କର ଏହି ଶେଷ ଉପଦେଶ ମୁଁ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅକ୍ଷରେ ଅକ୍ଷରେ ପାଳନ କରି ଆସିଛି ଏବଂ ତାଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦରେ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଫଳତା ଲାଭ କରିଛି  । ସରଳ ଜୀବନ ଯାପନ ଓ ଉଚ୍ଚ ବିଚାରଧାରାରେ ନିମଗ୍ନ ରହିବାକୁ ବାପାଙ୍କର ନିଦେ୍ର୍ଦଶ ଥିଲା  । ମୋତେ ଉପଦେଶ ଦେବା ପରେ ମୋ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଡାକିଲେ ଏବଂ କହିଲେ, ଝିଅ ! ତୁମେ  ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଥିବା ବେଳୁ ମୁଁ ତୁମକୁ ମୋ ଘରର ବୋହୂ କରିବି ବୋଲି ମନସ୍ଥ କରିଥିଲି  । ଈଶ୍ୱରଙ୍କ କୃପାରୁ ତୁମେ ବୋହୂ ହୋଇ ମୋ ଘରକୁ ଆସିଲ  । ତୁମ ବାପଘର ଓ ଆମ ଘର ଦୁଇଟି ଯାକ ଘରର ଦାୟିତ୍ୱ  ତୁମ ଉପରେ  । ମୁଁ ତୁମକୁ ବୋହୂ ବୋଲି କେବେ ଭାବିନାହିଁ, ନିଜ ଝିଅ ବୋଲି ଭାବିଛି  । ପୁଅ ସବୁବେଳେ ବାହାରେ ରହୁଛି ଏବଂ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ଚଳତ ଶକ୍ତି ହରାଇ ବସିଲା  । ତଥାପି ଠାକୁରଙ୍କ କରୁଣାରୁ ସାରା ଭାରତ ଭ୍ରମଣ କରୁଛି  । ତେଣୁ ଦୁଇଟି ଘରର ଦାୟିତ୍ୱ ତୁମ ଉପରେ  । ମୁଁ ଆଶୀର୍ବାଦ କରୁଛି ତୁମେ ସୂଚାରୁରୂପେ ଏହି ଦାୟିତ୍ୱ ନିର୍ବାହ କରିବ  । ମନେରଖ, ମୋର ଶେଷ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ଆସିଗଲେ ଚନ୍ଦନରେ ମୋ ଦେହରେ ରାମ ନାମ ଲେଖିଦେବ  । ‘ମୋ ଶ୍ୱଶୁରଙ୍କୁ କହିଲେ ଯେ ସେ ଗାନ୍ଧୀବାଦୀ ହୋଇଥିବାରୁ ଚାଳଘରେ ରହିଲେ  । ଘର ପୋଡିରେ ତିନି ଆଲମାରୀ ବହି ପୋଡିଗଲେ ମଧ୍ୟ  ସେ କୋଠାଘର କଲେ ନାହିଁ  । ପୁନର୍ବାର ଚାଳଘର କରି ରହିଲେ  । ବାପା ଶ୍ୱଶୁରଙ୍କୁ କହିଲେ ଯେ ପୁଅକୁ ମୋ ପରେ ନିଘା ରଖିବ ଏବଂ ଏହି ଘରକୁ ଭାଙ୍ଗି କୋଠାଘର କରିଦେବ  ।
ବାପା ଜୁନ ୨୦ ତାରିଖରେ ଗୁରୁତର ଅସୁସ୍ଥ ହୋଇ ପଡିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ଗାଁରୁ ଆଣି ଢେଙ୍କାନାଳ ଜିଲା ଚିକିତ୍ସାଳୟରେ ଭେଷଜ ବିଭାଗ ନଂ ୨୦ମ୍ବର ବେଡରେ ରଖି ଚିକିତ୍ସା କରାଗଲା  । ଜିଲାର ମୁଖ୍ୟ ଚିକିତ୍ସାଧିକାରୀଙ୍କ ସହିତ ଦୁଇଜଣ ଭେଷଜ ବିଶେଷଜ୍ଞ ବାପାଙ୍କ ଚିକିତ୍ସା କଲେ  । ସେ ଜିଲା ମୁଖ୍ୟ ଚିକିତ୍ସାଳୟରେ ଚିକିତ୍ସିତ ହେଉଥିବା ସମୟରେ ଡକ୍ଟର ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ, ମାଳତୀ ଚୋ÷ଧୁରୀ, ସରଳା ଦେବୀ, ରାଜକୃଷ୍ଣ ବୋଷ, ବ୍ରଜ କିଶୋର ଧଳ, ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଶତପଥୀ, ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ ବିଶ୍ୱାଳ ପ୍ରଭୃତି ବହୁ ଗଣ୍ୟମାନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତି ଚିକିତ୍ସାଳୟକୁ ଆସି ବାପାଙ୍କୁ ଦେଖା କରିଥିଲେ  । ଡାକ୍ତରମାନେ ବହୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ୧୯୭୮ ଜୁନ ୨୫ ତାରିଖରେ ବାପା ଶେଷ ନିଃଶ୍ୱାସ ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ  । ଶେଷନିଶ୍ୱାସ ତ୍ୟାଗ କରିବାର ଅବ୍ୟବହିତ ପୂର୍ବରୁ ସେ ରାମ ନାମ ବହୁବାର ଉଚ୍ଚାରଣ କରିଥିଲେ  । ବାପା ଚାଲିଗଲା ପରେ ମୋତେ ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗ ଅନ୍ଧକାର ଦିଶିଲା  । ବାପା ହିଁ ମୋର ମାର୍ଗଦର୍ଶକ ତଥା ସାହାଭରସା ଥିଲେ  । ମୁଁ ଭୋ ଭୋ କାନ୍ଦି ପକାଇଲି  । ମୋ କକେୟୀ, ବଡଭାଇ ପ୍ରଫେସର ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ମିଶ୍ର ଓ ମୁଖ୍ୟ ଚିକିତ୍ସାଧିକାରୀ ମୋତେ ବୁଝାଉଥାନ୍ତି  । ଗାଁ ଲୋକ କହିଲେ, ‘ମାର୍ଥାପୁର ଶାସନରୁ ରାମ ନାମ ଲିଭିଗଲା  । ମନକୁ ବହୁତ ବୁଝାଇଲି  ।’ ‘ଜାତସ୍ୟ ହି ଧ୍ରୁବ ମୃତୁ୍ୟ’  । ଯିଏ ଜନ୍ମ ନେଇଛି ସେ ନିଶ୍ଚୟ ମରିବ  । ସ୍ୱାମୀ ଶିବାନନ୍ଦଙ୍କ ଭାଷାରେ ‘ଈଶ୍ୱର ଓ ମୃତୁ୍ୟ ଏହି ଦୁଇଟି ହେଉଛି ପରମସତ୍ୟ  । ଜନ୍ମରୁ ମୃତୁ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମୟକୁ ଜୀବନ କୁହାଯାଏ  । ଶରୀର ସହିତ ଜୀବାତ୍ମାର ମିଳନ ହେଉଛି ଜନ୍ମ ଓ ବିୟୋଗ ହେଉଛି ମୃତୁ୍ୟ  ।’ ବାପା କହିଥିଲେ ଯେ ସେ ମୋ ପୁଅ ହୋଇ ଜନ୍ମନେବେ  । ୧୯୭୯ରେ ମୋ ବଡପୁଅ ‘ଅଜିତ୍’ ଜନ୍ମନେଲା  । ‘ଅଜିତ୍’ ରୂପରେ ବାପା ପୁନର୍ବାର ଜନ୍ମ ନେଲେ ବୋଲି ଆମେ ଭାବିଲୁ  ।
ବାପା ଚାଲିଗଲା ପରେ ତାଙ୍କ ଅଭାବ ମୁଁ ବେଶୀ ଅନୁଭବ କଲି  । ମୋତେ ଉପଦେଶ ଓ ଦିଗଦର୍ଶନ ଦେବାକୁ ବାପା ଆଉ ନଥିଲେ  । ବାପାଙ୍କ ପରିଚୟରେ ମୁଁ ସମସ୍ତଙ୍କ ନିକଟରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲି  । ବାପା ମୋ ନିମିତ୍ତ ଥିଲେ ଆଦର୍ଶ  । ମୋତେ ମଣିଷ କରିବାକୁ ସେ ବହୁ ପ୍ରଯତ୍ନ କରିଥିଲେ  । ମୋ ଜୀବନର ସେ ଥିଲେ ମାର୍ଗଦର୍ଶକ  । ସେ ମୋତେ ଭୋ÷ତିକ ସ୍ଥୂଳ ଶରୀର ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ହେଁ ମୋ ଭିତରେ ଥିବା ଜୀବାତ୍ମା ଭଗବାନଙ୍କର ବୋଲି ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ ଏବଂ ମୋର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମାର୍ଗର ପଥପ୍ରଦର୍ଶକ ଥିଲେ  । ମୋର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବିକାଶ ନିମିତ୍ତ ସେ ତତ୍ପର ଥିଲେ  । ଦ୍ରୁତଗାମୀ ମନକୁ ଈଶ୍ୱରାଭିମୁଖୀ କରିବା ନିମିତ୍ତ ନିରନ୍ତର ଉପାସନାରେ ବ୍ରତୀ ହେବାକୁ ସେ ନିଦେ୍ର୍ଦଶ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲେ  । ସଂସାରର କୋ÷ଣସି ଦ୍ରବ୍ୟ,  ଜୀବ ପ୍ରଭୃତି ପ୍ରତି ଭୋ÷ତିକ  ଦୃଷ୍ଟି ନଦେଇ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଓ ଦିବ୍ୟ ଦ୍ୟଷ୍ଟି ପ୍ରଦାନ ପୂର୍ବକ ଭଗବତ୍ ଉପଲବଧି କରିବାକୁ ସେ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ  । ସକଳ କର୍ମ, ଚିନ୍ତା, ଭାବନା ଓ ଅନୁଭୂତିରେ ତଥା କଥା ଓ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଐଶ୍ୱରୀୟ ପ୍ରକୃତି ପ୍ରଦର୍ଶନ ନିମିତ୍ତ ସଜାଗ ରହିବାକୁ ସେ କହୁଥିଲେ  । ବାପାଙ୍କ ଅବର୍ତ୍ତମାନରେ ତାଙ୍କ ଉପଦେଶ ପାଳନ  ମୋ ନିମିତ୍ତ ଶ୍ରେୟ ବୋଲି ମଣିଲି  । ଯେ କୋ÷ଣସି କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିବା ମାତ୍ରେ ବାପାଙ୍କ ପ୍ରତିଛବି ମୋ ଆଗରେ ଉଦ୍ଭାସିତ ହୋଇ ଉଠୁଛି  । ଶାସ୍ତ୍ରରେ କୁହାଯାଇଛି:-
ପିତା ସ୍ୱର୍ଗ ପିତା ଧର୍ମ ପିତାହି ଫରମତପ
ପିତରି ପ୍ରୀତିମାପ୍ନନେ ପ୍ରିୟନ୍ତେ ସର୍ବଦେବତାଃ  ।
ଆନନ୍ଦନଗର , କାଠଗଡା, ଢେଙ୍କାନାଳ, ୮୮୯୫୨୩୦୭୨