ପ୍ରଥମାଷ୍ଟମୀ

କାଳି ଦାସ: ପ୍ରଥମାଷ୍ଟମୀ ଓଡ଼ିଶାର ଏକ  ମୁଖ୍ୟ ପର୍ବ । ଏହି ଦିନ ଘରର  ବା ପରିବାରର ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ସନ୍ତାନର ଦୀର୍ଘାୟୁ କାମନା କରି ଏହି ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯାଇ ଥାଏ । ମାର୍ଗଶୀର ମାସ ଆସିଗଲେ ଓଡ଼ିଶାର ପୁର ପଲ୍ଲୀ ସହର ବଜାର ସବୁକିଛି ଉତ୍ସବ ମୁଖରିତ ହୋଇଯାଏ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହି ସମୟରେ ଶୀତର ସ୍ପର୍ଶ ଅନୁଭବ କରିହୁଏ ।
ଓଡ଼ିଶା ଗୋଟିଏ  କୃଷି ପ୍ରଧାନ ରାଜ୍ୟ । ଏହି  ସମୟରେ  ଧାନ ଫସଲ ଆମଦାନୀ ହୁଏ । ବାଡ଼ି ବଗିଚାରେ  ତାଜା ତାଜା  ପରିବାର ଉତ୍ପାଦନ ହୁଏ । ସତେ ଯେମିତି ପ୍ରକୃତି ମଣିଷଙ୍କ ମନକୁ ବୁଝି ନିଜକୁ ସଜାଇ ଦିଏ । ଭଗବତ ଗୀତାରେ  ବିଭୂତି ଯୋଗରେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣ କହିଛନ୍ତି "ମାସାଣାଂ ମାର୍ଗ ଶିର୍ସୋ ଅହଂ,"ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଲା ମୁଁ ମାସମାନଙ୍କ ଭିତରେ ହେଇଛି ମାର୍ଗଶୀର ମାସ । ମାର୍ଗଶୀର ମାସର ଶ୍ରେଷ୍ଠତା ଏଥିରୁ ବୁଝାଯାଏ ସେହିପରି  ସାରଳା ଦାସ ଲେଖିଛନ୍ତି ଯେ  ପ୍ରଥମ ସନ୍ତାନ  ବା ପ୍ରଥମ ପୁତ୍ର ହେଉଛି ଧର୍ମର ସନ୍ତାନ । ଶ୍ରେଷ୍ଠ ମାସର କୃଷ୍ଣ ପକ୍ଷ ଅଷ୍ଟମୀ ଦିନକୁ  ପ୍ରଥମାଷ୍ଟମୀ ବା  ପଢୁଆ ଅଷ୍ଟାମି ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହି  ଦିନ  ପ୍ରଥମ ସନ୍ତାନର  ଦିର୍ଘାୟୁ କାମନା କରି ମା ମାନେ  ଷଷ୍ଠୀ  ଦେବୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରନ୍ତି । ସନ୍ତାନକୁ ଗାଧୋଇ ପାଧୋଇ ନୂଆ ଲୁଗା  ପିନ୍ଧାଇ ବନ୍ଦାପନା କରିଥାଆନ୍ତି । ସବୁଠାରୁ  ସୁନ୍ଦର ପ୍ରଥା  ଏହା ଯେ  ପ୍ରଥମାଷ୍ଟମୀ  ଉପଲକ୍ଷେ ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ମାମୁଁ ଘରୁ ଭାର ଆସିଥାଏ । ପ୍ରଥମାଷ୍ଟମୀରେ  ଘରେ ଘରେ ଇଣ୍ଡୁରି ପିଠା ତିଆରି  ହୁଏ । ପିଲାମାନଙ୍କ ମାମୁଁ  ଘରୁ  ଇଣ୍ଡୁରୀ ପିଠା  ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ  ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିବା ପଦାର୍ଥ ଯେମିତି  ଚାଉଳ, ବିରି , ହଳଦୀ ପତ୍ର ,ଛେନା, ନଡ଼ିଆ, ଗୁଡ଼ ମଧ୍ୟ ଆସିଥାଏ ।ପିଲାଙ୍କର ପିନ୍ଧିବା ପାଇଁ ନୂଆ ଲୁଗା ଆସେ । ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ବଡ଼ ଦେଉଳରେ  ମଧ୍ୟ  ପ୍ରଥମାଷ୍ଟମୀର  ରୀତିନୀତି ବେଶ ଧୁମଧାମରେ ପାଳନ କରାଯାଏ ।
ପ୍ରଥମାଷ୍ଟମୀ ଉପଲକ୍ଷେ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ବନ୍ଦାପନା କରାଯାଏ । ଓଡ଼ିଆଙ୍କର ବିଶ୍ୱାସ  ଅଛି ଯେ  ମାଧବାନଦ ଜିଉ ପ୍ରଭୁ  ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ମାମୁ  । ପ୍ରଥମାଷ୍ଟମୀର ଅବସରରେ  ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ମାମୁଁ ଘରୁ ନୂଆଲୁଗା ଓ  ମିଠା ଭାର ଆସିଥାଏ । ମାଧବାନନ୍ଦ ଜିଉଙ୍କର  ମନ୍ଦିରରୁ  ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପାଇଁ ଆସିଥିବା  ପଢ଼ୁଆଁଷ୍ଟମୀ ଭାରକୁ ସମ୍ମାନର ସହିତ ସ୍ୱୀକାର କରାଯାଏ  । ବଡ଼ ଦେଉଳର ସେବାୟତମାନେ ମାଧବାନନ୍ଦ ଜିଉଁଙ୍କ ମନ୍ଦିରରୁ ଭାରନେଇ ଆସିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ  ସମ୍ମାନ  ସହକାରେ ପାଛୋଟି ନେଇଥାନ୍ତି । ପ୍ରଥମାଷ୍ଟମୀ ଉପଲକ୍ଷେ  ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ରଙ୍ଗା ରଙ୍ଗ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଥାଏ ।
ବ୍ରହ୍ମପୁର,
ମୋ -୭୨୦୫୧୦୦୮୩୯