ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟରେ ଗବେଷଣା ଆବଶ୍ୟକ
ଡକ୍ଟର ଲକ୍ଷ୍ମଣ ସାହୁ : ଶିଶୁମାନଙ୍କର ମନ ଓ ଜିଜ୍ଞାସା କୌତୁହଳ ହେଉଛି ପରିପକ୍ୱ ପୂରକ ଶବ୍ଦ । ଏହି ଜିଜ୍ଞାସା ସହିତ କୌତୁହଳ ମଧ୍ୟରେ ସିଧାସଳଖ ସମ୍ପର୍କ ଅଛି । ଶିଶୁଟି ବଡ ହେବା ସହିତ ଏହାର ପରିବେଶରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା ପିଲାଦିନର ମୌଳିକ ପ୍ରବୃତ୍ତି । ବସ୍ତୁ ଭୋଗ ଓ ବଜାରବାଦର ଜଙ୍ଗଲୀ ନୈସର୍ଗିକ ପ୍ରକୃତି ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ପ୍ରଦୂଷିତ ହେବାରେ ଲାଗିଛି । ସାମାଜିକ ପରିବେଶ ଓ ପିଲାମାନଙ୍କର ପ୍ରାକୃତିକ ଗବେଷଣା ମୂଳକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ପ୍ରକୃତି ଉପରେ ବୋଝ ସଦୃଶ୍ୟ ଏକ ଭାରୀ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଚାରିଆଡେ ବିଛା ଯାଇଥିବା ଦୁନିଆର କୌତୂହଳପୂର୍ଣ୍ଣ ସୂଚନା ଦେବା ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଆରାମଦାୟକ ପଦକ୍ଷେପ । ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକ ଏହାର ସହଜ, ସର୍ବାଧିକ ଉପଲବ୍ଧ ଓ ସଠିକ୍ ମାଧ୍ୟମ ଅଟେ ।
ସାକ୍ଷରତାର ମୂଳ ଉଦେ୍ଦଶ୍ୟ ହେଉଛି ସଚେତନତା- ଆମର ୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରିବାର କ୍ଷମତା । ଏହା ସତ୍ୟ ଯେ ଆମର ଶିକ୍ଷାର ଆଧାର ହେଉଛି ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ସେଠାରେ କରାଯାଇଥିବା ପରୀକ୍ଷା । ତେଣୁ ଏହା ଉସôାହଜନକ ଯେ ସରକାର ଦୁର୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅଣ-ପାଠ୍ୟ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକର ଏକ ବଡ଼ ଧନ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ଅଧିକାଂଶ ସ୍ଥାନରେ ପିଲାମାନେ ବହି ପଢିବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି ଯାହା ପରୀକ୍ଷା କିମ୍ବା ପ୍ରଶ୍ନ ଦ୍ୱାରା ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ନୁହେଁ । ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି -୨୦୨୦ ମଧ୍ୟ ଅଣ-ପାଠ୍ୟ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକର ଗୁରୁତ୍ୱ ଓ ପ୍ରସାର ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲା । ପିଲାମାନଙ୍କର ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ରଙ୍ଗବେରଙ୍ଗ, ମଜାଦାର କାହାଣୀ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲା । ଚିନ୍ତାଜନକ ବିଷୟ ହେଉଛି ଯେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଶହ ଶହ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଏହିପରି ପୁସ୍ତକ କିଣାଯାଉଛି ସତ । କିନ୍ତୁ ତଥାପି ଏସବୁ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକର ଲେଖା, ବିଷୟବସ୍ତୁ, ଚିତ୍ରକଳା ଇତ୍ୟାଦି ଉପରେ ସେଭଳି କୈାଣସି ଉଚ୍ଚମାନର ଗବେଷଣା କିମ୍ବା ଅନୁସନ୍ଧାନ ଓ ନିଦେ୍ର୍ଦଶାବଳୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇ ପାରୁନାହିଁ ।
ପିଲାମାନଙ୍କ ଜ୍ଞାନ ବିକାଶ ପାଇଁ ଉନ୍ନତ ଧରଣର ପୁସ୍ତକ କରିବା ଏକ ବଡ଼ ଆହ୍ୱାନ । ପାଠ୍ୟ ପୁସ୍ତକ ଅପେକ୍ଷା ଅଣ-ପାଠ୍ୟ ପଠନ ସାମଗ୍ରୀକୁ ଅଧିକ ଗମ୍ଭୀରତାର ସହିତ ବିକାଶ କରିବା ଜରୁରି ଅଟେ । ପାଠ୍ୟ ପୁସ୍ତକ ହେତୁ ପିଲା ଶିକ୍ଷକ ଓ ପରିବାରର ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ରୁହନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ପିଲାଟି ମନଲୋଭା ବିବେଚନା କରୁଥିବା ପୁସ୍ତକ ବାଛିବା ଓ ପଢିବା ପାଇଁ ମୁକ୍ତ ଅଟେ । ଭାଷା, ବିଷୟବସ୍ତୁ, ପ୍ରତିଛବି, ଆକୃତି, କାଗଜ - ସମୟ ବଦଳିବା ସହିତ ସବୁକିଛି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆବଶ୍ୟକ । ସର୍ବପ୍ରଥମେ, ଏହା ବୁଝିବାକୁ ହେବ ଯେ ପାଠ୍ୟ ପୁସ୍ତକ, ନୈତିକ ଶିକ୍ଷା ପୁସ୍ତକ ଓ ଆନନ୍ଦ ପୁସ୍ତକ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ବଡ଼ ଦୂରତା , ପାର୍ଥକ୍ୟ ଅଛି । ଯେତେବେଳେ ଦେଶରେ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଦଶ ବର୍ଷ ପରେ ପଣ୍ଡିତ ନେହେରୁ ନ୍ୟାସନାଲ ବୁକ୍ ଟ୍ରଷ୍ଟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ, ଏହାର ପ୍ରଥମ ପୁସ୍ତକ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଥିଲା । ଯାହାହେଉ ନ୍ୟାସନାଲ ବୁକ୍ ଟ୍ରଷ୍ଟର ପ୍ରକାଶନର ଉଦେ୍ଦଶ୍ୟ ଥିଲା ଏକ ଭଲ ପୁସ୍ତକ କ’ଣ ବଜାରକୁ ଜଣାଇବା । ଅନେକ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ବଜାରରେ ନ୍ୟାସନାଲ ବୁକ୍ ଟ୍ରଷ୍ଟ ଓ ପରେ ଶିଶୁ ବୁକ୍ ଟ୍ରଷ୍ଟ ଦ୍ୱାରା ପୁସ୍ତକ ଗୁଣବତ୍ତା ମାନକ ଥିଲା । ମୁକ୍ତ ବାଣିଜ୍ୟ ପ୍ରଣାଳୀ ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାରେ ଗୁଣବତ୍ତା ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ଘଟୁଥିବା ବେଳେ, ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ବିଦେଶୀ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିଲା । ଯାହା ଫଳରେ ଆମର ପାରମ୍ପାରିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ପିଲାମାନଙ୍କ ପୁସ୍ତକ, ପଞ୍ଚତନ୍ତ୍ର, ପୁରାଣ କାହାଣୀ, ପ୍ରେରଣାଦାୟକ କାହାଣୀ ଇତ୍ୟାଦି ବଦଳିଗଲା । ହିଂସା, ଘୃଣା ବକ୍ତବ୍ୟ, ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଲିଙ୍ଗଗତ ସମାନତା, ଜାତି-ଧର୍ମରେ ସମନ୍ୱୟ, ବୈଜ୍ଞାନିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ଇତ୍ୟାଦି ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ପାଇଁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହେଲା । ଏହା ଏକ ତିକ୍ତ ସତ୍ୟ ଯେ ପିଲାମାନଙ୍କ ବହିର ଗ୍ରାହକ ପିଲା କିନ୍ତୁ କ୍ରେତା ନୁହଁନ୍ତି । ବହିଗୁଡିକ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ସବୁଠୁ ବଡ ବଜାର ଓ କିଛି ଅଧିକାରୀ ଚୟନ ମାନଦଣ୍ଡ ସ୍ଥିର କରନ୍ତି । ଏହା ସତ୍ୟ ଯେ ନ୍ୟାସନାଲ ବୁକ୍ ଟ୍ରଷ୍ଟ, ପ୍ରକାଶନ ବିଭାଗ କିମ୍ବା ସମାନ ସରକାରୀ ବିଭାଗରୁ ବହି କିଣିବାକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦିଆଯାଇଛି । କିନ୍ତୁ ଏହି ସମସ୍ତ ଅନୁଷ୍ଠାନ ମିଳିତ ଭାବରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ କିଛି ନୂତନ ପୁସ୍ତକ ଯୋଗାଇବା ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପୁସ୍ତକ ମୁଦ୍ରଣ କରିପାରିବେ ନାହିଁ । କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକରେ ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ଉପରେ ଗବେଷଣା ପାଇଁ ସ୍ଥାନ ନାହିଁ । ଜାତୀୟ ପୁସ୍ତକ ନିମନ୍ତେ ସାହିତ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର କିଛି ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ନ୍ୟାସନାଲ ବୁକ୍ ଟ୍ରଷ୍ଟ ଅଧୀନରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ପ୍ରାୟ ଅଟକି ରହିଛି । ଏହାକୁ ଅବହେଳା କିମ୍ବା ସୁଚିନ୍ତିତ ବୋଲି କୁହନ୍ତୁ ଯେ ୨୦୨୪ ମସିହାରେ ନ୍ୟାସନାଲ ବୁକ୍ ଟ୍ରଷ୍ଟ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ପ୍ରଥମ ଶିଶୁ ପୁସ୍ତକ ହେଉଛି " ଖାତୁ ଶ୍ୟାମ ପର ୱର ଉସକେ ଚତୁର୍ଥ କବର ପର ଏକ୍ ବ୍ୟକ୍ତି କି କଟି ଗରଦନ ଲେକର ଖଡି ବ୍ୟକ୍ତି କା ଚିତ୍ର " । କହିବାର କଥା ପୁସ୍ତକ ମଲାଟ ଉପରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର କଟା ମସ୍ତକ ଧରି ଦଣ୍ଡାୟମାନ ହୋଇ ଥିବା ଲୋକର ଚିତ୍ର । ସତରେ ଆଜିକାଲି ଦୁନିଆରେ ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟରେ ଏପରି ଅମାନବୀୟ ଅମାନୁଷିକ ଚିତ୍ରକୁ କୈାଣସି ସ୍ଥାନରେ ଅନୁମତି ନାହିଁ । ବରଂ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପୌରାଣିକ ଓ ଲୋକକଳା କାହାଣୀ ବାଛିବାବେଳେ, ଶକ୍ତି ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ହିଂସା କିମ୍ବା ଅପବ୍ୟବହାର ନକରିବାକୁ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଉଚିତ୍ । ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ଏକ ପରିବେଶ ଜନିତ ବଡ଼ ଧରଣର ସଙ୍କଟ । ଯେମିତି ସମଗ୍ର ମାନବ ଜାତି ଉପରେ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର ବିପଦ ଘୂରି ବୁଲୁଛି । ଏଥିପ୍ରତି ସମ୍ବେଦନଶୀଳତା ଉପଭୋଗ୍ୟ ପଠନ ସାମଗ୍ରୀର ପ୍ରାଥମିକତା ହେବା ଉଚିତ୍ । ଅଧିକନ୍ତୁ ଆଜି ବି ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟରେ କଲେକ୍ଟର, ଏସପି, ସରପଞ୍ଚ କିମ୍ବା ବିଧାୟକ ନାହାଁନ୍ତି । ଶିକ୍ଷକ, ପୋଷ୍ଟମେନ କିମ୍ବା ପୋଲିସ ବ୍ୟତୀତ କୈାଣସି ସରକାରୀ ବିଭାଗ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହେଉନାହିଁ । ତାଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ରାଜା-ରାଣୀ-ମନ୍ତ୍ରୀ ଅନେକ ରଚନାରେ ଚାଲୁଛନ୍ତି । ବୋଧହୁଏ ଏହି ସବୁ କାରଣ ହେଉଛି ଆମର ନୂତନ ପିଢି ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ବିଶ୍ୱାସ କରୁନାହାଁନ୍ତି । ସୁଦୂର ବିଦ୍ୟାଳୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପିଲାମାନେ ପଢିବା ସାମଗ୍ରୀ ପାଇବା ଆବଶ୍ୟକ ଯାହାକି ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗ କିମ୍ବା ଖାଦ୍ୟ ବିଭାଗର କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଣାଳୀ ଓ ଦାୟିତ୍ୱ । ସେସବୁ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥାଏ ।
ପ୍ରାରମ୍ଭରୁ ସୂଚେଇ ଦିଆଯାଇଛି ଶିଶୁ ପରି ମନ ଓ କୌତୁହଳ ପରସ୍ପର ପାଇଁ ପରିପକ୍ୱ ଶବ୍ଦ । କୈାତୁହଳପ୍ରଦ ପ୍ରସଙ୍ଗ ମନ ସହିତ ସିଧାସଳଖ ଜଡିତ । ସାଧାରଣତଃ ପିଲାଦିନର ମୌଳିକ ପ୍ରବୃତ୍ତି ହେଉଛି ବୟସ ବଢିବା ସହିତ ନିଜ ପରିବେଶରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରହସ୍ୟ ସମାଧାନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା । ବସ୍ତୁବାଦୀ ଭୋଗ ଓ ବାଣିଜ୍ୟିକ ବନ୍ୟ ଜାତି ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଦୂଷିତ ସାମାଜିକ ପରିବେଶ ତଥା ପିଲାମାନଙ୍କର ପ୍ରାକୃତିକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ପ୍ରକୃତି ଉପରେ ସ୍କୁଲ ବ୍ୟାଗଗୁଡ଼ିକର ଭାର ହେତୁ ଏକ ଭାରୀ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସଠିକ୍ ଉପାୟରେ ସେମାନଙ୍କ ଚାରିପାଖରେ ଥିବା ଦୁନିଆ ବିଷୟରେ କୌତୁହଳପୂର୍ଣ୍ଣ ଆଗ୍ରହର ସୂଚନା ଦେବା ଶିଶୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉତ୍ତମ ପଦକ୍ଷେପ । ଶିଶୁ ବହିଗୁଡ଼ିକ ଏଥିପାଇଁ ଏକ ସହଜ, ସ୍ୱଳ୍ପ ମୂଲ୍ୟରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେବା ଏକ ସଠିକ ମାଧ୍ୟମ । ଯେତେବେଳେ ଆମେ ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀ ବିଷୟରେ କଥା ହେବା, ସାମାଜିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ସାମଗ୍ରିକ ଆରାମରେ ପରିବର୍ତ୍ତନଗୁଡ଼ିକର କଥାବାର୍ତ୍ତା ଆଖିରେ ପୁରୁଣା ହୋଇଥିବାର ଦେଖାଯାଏ । ଏତେ ଦ୍ରୁତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯେ କଳ୍ପନା ଘୋଡା ମଧ୍ୟ ଏହା ଦ୍ୱାରା ପରାଜିତ ହୁଏ ! ବିକାଶର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଢାଞ୍ଚା, ନୈତିକତାର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଆଧାର, ଜ୍ଞାନ ପ୍ରବାହର ତୀବ୍ରତା ଓ ଆହୁରି ଅନେକ, ଯାହା ହେତୁ ସମାଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଭାଗ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ରହିଲେ ନାହିଁ । ବାସ୍ତବରେ ଯେତେବେଳେ ଆମେ ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀ ବିଷୟରେ କଥା ହେବା, ସାମାଜିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ, ସାମଗ୍ରିକ ଆରାମରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଖି ପିଛୁଳାକେ ପୁରୁଣା ମନେହୁଏ । ଏତେ ଦ୍ରୁତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯେ ତାସଖେଳର କଳାପାନ ବିବି ମଧ୍ୟ ଏହା ଦ୍ୱାରା ପରାସ୍ତ ହୁଏ ! ବିକାଶର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଢାଞ୍ଚା, ନୈତିକତାର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଆଧାର, ଜ୍ଞାନର ଦ୍ରୁତତା ଓ ଆହୁରି ଅନେକ ଛଳନା ଭରି ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଯେଉଁଥିରୁ ସମାଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଭାଗ ସ୍ପର୍ଶ କରାଯାଇ ନାହିଁ । ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ ଏହା ପିଲାମାନଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଉଛି ଓ ଏହା ସେମାନଙ୍କର କୈାତୂହଳ ମଧ୍ୟ ବଢାଉଛି । ରଙ୍ଗ, ସ୍ପର୍ଶ, ଧ୍ୱନି ଓ ଶବ୍ଦର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଅନୁଭୂତି, ଯାହା ପିଲାଦିନର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ସମ୍ପତ୍ତି, ଏକ ଶିଶୁ ଜୀବନରେ ବିରଳ ହୋଇଯାଉଛି ।
ଏକ କ୍ରମାଗତ ସାମାଜିକ ଶୃଙ୍ଖଳା ମଧ୍ୟରେ ଜୀବନ ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷ କରୁଥିବା ପରମ୍ପରାଗୁଡ଼ିକ ଏହି ବହୁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଅନୁଭୂତି ପ୍ରଦାନ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ପାଲଟି ଯାଇଛି । ପିଲାମାନେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ବଢୁଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଅଭିଜ୍ଞତା ଜଗତ ନାମରେ ଏକ ବଡ଼ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରେ ଅଛନ୍ତି । ଯଦି ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରୁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଚିତ୍ର ଆଙ୍କିବାକୁ କୁହାଯାଏ , ତେବେ ସେ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତିନି ଚତୁର୍ଥାଂଶ ପିଲା ପର୍ବତ, ନଦୀ, ହାଟ ଓ ଉଦୟ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଆଙ୍କିବେ । କିଛି ପିଲା ଟିଭିରେ ଦେଖୁଥିବା ଡିଜନି ଚ୍ୟାନେଲର ପ୍ରଦର୍ଣିତ ହେଉଥିବା କିଛି ଚରିତ୍ର ଚିତ୍ର ତିଆରି କରିବେ । ସ୍ପର୍ଶ, ଧ୍ୱନି, ସମ୍ପର୍କର ମୌଳିକ ଅନୁଭୂତିର ଦାରିଦ୍ର୍ୟ କେତେ ପରିମାଣରେ ପିଲାମାନଙ୍କର ପ୍ରାକୃତିକ ଦକ୍ଷତାକୁ ବଢାଉଛି ତାହା ଏହାର ସାକ୍ଷୀ । ଏପରିକି ପିଲାମାନଙ୍କୁ କୁହାଯାଇଥିବା ଏକ କାହାଣୀ ସେମାନଙ୍କୁ କେବଳ ସମ୍ପର୍କ ପ୍ରତି ସମ୍ବେଦନଶୀଳ କରେ ନାହିଁ, ବରଂ ସେମାନଙ୍କର କୈାତୁହଳ ଓ କଳ୍ପନା ଜଗତକୁ ମଧ୍ୟ ସମୃଦ୍ଧ କରେ । ଏହା ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ଯେ ଆମ ଦେଶର ସମସ୍ତ ଭାଷାରେ ମିଳିତ ୭୫ ଟି ବହିର ବାର୍ଷିକ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ଦୁଇ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଓ ହିନ୍ଦୀରେ ଏହା ପ୍ରାୟତଃ ୬୦୦ ଅଟେ । ଏହା ମଧ୍ୟ ଦୁଃଖର ବିଷୟ ଯେ ଏତେ ସବୁ ସତ୍ତ୍ୱେ ଯେଉଁମାନେ ବିଭିନ୍ନ ଭାଷାରେ ବା ଓଡିଆ, ବଙ୍ଗଳା, ହିନ୍ଦୀରେ ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ଲେଖନ୍ତି ସେମାନେ ‘ଶିଶୁ ଲେଖକ' ଭାବରେ ବିବେଚିତ ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ । ଅବଶ୍ୟ ଏହା ଭଲ ଯେ ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ପୁରସ୍କାର ଦେବା ଆରମ୍ଭ କରିଛି । ସ୍ୱର୍ଗତ ଲେଖକ ଡ. ହରେକୃଷ୍ଣ ଦେବସେରଙ୍କ ପରିବାର ମଧ୍ୟ ଏକ ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ପୁରସ୍କାର ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି । ପିଲାମାନଙ୍କର ପୁସ୍ତକ ଚିତ୍ରନାଟ୍ୟ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ପ୍ରାୟ କୈାଣସି ଅନୁଷ୍ଠାନର ସ୍ଥାପନା ମଧ୍ୟ ଏକ ବଡ଼ ସମସ୍ୟା ନୁହେଁ । ସମସ୍ୟା ହେଉଛି ପୁସ୍ତକ ଚିତ୍ରଣ କରିବାରେ କମ୍ ଅର୍ଥ ଅଛି, ଦ୍ୱିତୀୟତଃ ଖୁବ୍ କମ୍ ଲୋକଙ୍କର ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନ ଅଛି, ତୃତୀୟତଃ ଚିତ୍ରକାର ଓ ଲେଖକମାନେ ଏକାଠି କାମ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଏହି ଦୂରତା ଅଧିକାଂଶ ବହିରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।
ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟରେ, ମନୋରଞ୍ଜନ, କୌତୁହଳ, ପାଠକଙ୍କ ଭବିଷ୍ୟତର ଆହ୍ୱାନ, ଆଧୁନିକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଉପରେ ବିଷୟବସ୍ତୁ ସମୟର ଚାହିଦା । ଆଉ ଏକ ଅପ୍ରିୟ ବାସ୍ତବତା ହେଲା , ଯେଉଁମାନେ ହିନ୍ଦୀରେ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଲେଖନ୍ତି, ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଆତ୍ମସନ୍ତୋଷ ଓ ମଞ୍ଚ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ପ୍ରବୃତ୍ତିରୁ ଦୂରେଇ ରହିବାକୁ ପଡିବ । ବର୍ତ୍ତମାନ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ ସଂଯୋଗ କରିବାର ସମୟ ଆସିଛି । ବିଶେଷକରି ଯେଉଁମାନେ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ କବିତା ଲେଖନ୍ତି ସେମାନେ ପ୍ରଥମେ ଭାବିବା ଉଚିତ୍ ଯେ ସେମାନେ କବିତା କାହିଁକି ଲେଖୁଛନ୍ତି । ପ୍ରାୟ ସବୁ ପୁସ୍ତକରେ ସେହି ଗତାନୁଗତିକ ସମାନ ପୁରୁଣା ଚିତ୍ର, ପୁରୁଣା ବିଷୟ, ପକ୍ଷୀ, ଖାଦ୍ୟ, ଭାଷା ପ୍ରାୟ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ ପରି । ଆପଣ କେବେ ଦେଖିଛନ୍ତି କି କେହି ଜଣେ ସେମାନଙ୍କ ବହି ଉଠାଇ ନିଜେ ପଢନ୍ତି ? ନାଟକ, କବିତା, ପ୍ରବନ୍ଧ, ସାକ୍ଷାତକାର, ଭ୍ରମଣ, ପ୍ରେରଣାଦାୟକ କାହାଣୀ ପରି ନୂତନ କିମ୍ବା ଅବହେଳିତ ଧାରା ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ୍ । କାହାଣୀ କିମ୍ବା ଭାବନାରେ ‘ମୁଖ୍ୟ' ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା ଓ ଜୀବନୀର ଗୌରବରୁ ନିବୃତ୍ତ ହେବା ନୂତନ ଶତାବ୍ଦୀର ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ପାଇଁ ଜରୁରି ଅଟେ ।
ଅଧ୍ୟକ୍ଷ, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ସାହିତ୍ୟ ବିଭାଗ
ମହାନଦୀ ବିହାର ମହିଳା ସ୍ନାତକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ
କଟକ -୪ , ସଂପର୍କ: ୯୦୪୦୧୫୧୪୭୫