ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ଷୋଡ଼ଶ ଦିନାତ୍ମକ ପୂଜା

ମହାମାୟା ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଛି ଷୋଡ଼ଶ ଦିନାତ୍ମକ ପୂଜା । ପୂଜା ମଣ୍ଡପରେ ବିରାଜିବେ ମା'ଦୁର୍ଗତୀ ନାଶିନୀ । ମା'ଙ୍କ ପୀଠରେ ଗୁଞ୍ଜରିତ ହେବ ଚଣ୍ଡୀପାଠ । ରାଜ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ଦୈବୀପୀଠ ସମେତ ପୁରୀରେ ଅଧିଷ୍ଠିତ ଅଷ୍ଟଚଣ୍ଡୀଙ୍କ ଠାରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରମ୍ପରାର ପୂଜା ନୀତି ରହିଛି । ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ଦୁର୍ଗାମାଧବ ଉପାସନା ଆଶ୍ୱିନ କୃଷ୍ଣ ଅଷ୍ଟମୀ (ମୂଳାଷ୍ଟମୀ) ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଷୋଳଦିନ ବ୍ୟାପୀ ହୁଏ । ଏହାକୁ ଷୋଳପୂଜା, ଶାରଦୀୟ ଦେବୀ ପୂଜା, ଶାକ୍ତ ଗୁଣ୍ଡିଚା, ଭିତର ଗୁଣ୍ଡିଚା, ଶାରଦୀୟ ରଥଯାତ୍ରା ବା ଦଶହରା ମହୋତ୍ସବ କୁହାଯାଏ । ଏହି ପୂଜାରେ ପ୍ରଥମ ଦିନ ଶାରଦୀୟ ଦେବୀ ପୂଜା ସକାଶେ ମା'ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରାଯାଏ । ସକାଳ ଧୂପ ବଢ଼ିବା ପରେ ମା'ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ପ୍ରତିମାଙ୍କୁ ଭଣ୍ଡାର ଘରୁ ଆଣି ରତ୍ନସିଂହାସନରେ ବିଜେ କରାଯାଏ । ମା'ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କ ଠାରୁ ଆଜ୍ଞାମାଳ ପାଇ ମା'ଦୁର୍ଗା ମାଜଣା ମଣ୍ଡପକୁ ବିଜେ କରନ୍ତି । ସେଠାରେ ମା'ଦୁର୍ଗାଙ୍କର କୁମ୍ଭାଭିଷେକ ହୁଏ । ଯଜେ୍ଞାପଚାର ଭୋଗ ଓ ବନ୍ଦାପନା ପରେ ମା'ଦୁର୍ଗା ଭଣ୍ଡାର ଘର ଦ୍ୱାରରେ ବିଜେ କରନ୍ତି । ଷୋଳ ପୂଜାରେ ପିନ୍ଧୁଥିବା ବିଶେଷ ଅଳଙ୍କାର ବ୍ୟତୀତ ବର୍ଷସାରା ସଦା ସର୍ବଦା ଦେବୀଙ୍କ ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗରେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଅଳଙ୍କାର ଶୋଭାପାଏ । କିରୀଟ, ନାକଫୁଲ, କାନଫୁଲ, ଅନନ୍ତ ବ୍ରତ, ବାଜୁକିଆ, ଚୂଡ଼ି, ତି୍ରନେତ୍ର, ନେତ୍ର, ଚାପସରି, କଣ୍ଠିମାଳ, ହରିଡ଼ାକଣ୍ଠି ମାଳ(୩), ବଟଫଳ, ବକ୍ଷସ୍ଥଳ ପଦ୍ମ, ହସ୍ତ ଓ ପଦର ମୁଦ୍ରିକା, ପଦର ନଖ ଇତ୍ୟାଦି । ମାଧବ ରତ୍ନସିଂହାସନରୁ ବିଜେ କରି ମା'ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ସହ ରୁନ୍ଧା ହୁଅନ୍ତି ବା ଭଦ୍ରାସନରେ ଏକତ୍ର ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ସହ ବିଜେ କରନ୍ତି । ଏହି ଦୁର୍ଗାମାଧବ ରତ୍ନସିଂହାସନରେ ବିଜେ କରି ଆଜ୍ଞାମାଳ ପାଇ ଝୁଲଣ ମଣ୍ଡପ ଠାରେ ଥିବା ସୁସଜ୍ଜିତ ରଥ (ବିମାନ)ରେ ବିମଳା ମନ୍ଦିରକୁ ଯାତ୍ରା କରନ୍ତି । ଏହା ପୂର୍ବରୁ ମା'ବିମଳାଙ୍କ ନିକଟରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରୋଷରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ବିମଳେଇ ପିଠା, ଗଜାମଣ୍ଡା, ମୁଅାଁ ଆଦି ଭୋଗ କରାଯାଇ ଆଳତି, ବନ୍ଦାପନା ନୀତି ସମାପନ ହୋଇଥାଏ । ଦୁର୍ଗାମାଧବ ବିମଳା ମନ୍ଦିର ନାଟମଣ୍ଡପରେ ପଲଙ୍କ ଉପରେ ବିଜେ କରନ୍ତି । ସେଠାରେ ଶୀତଳ ଭୋଗ ଲାଗି ହୋଇ ବନ୍ଦାପନା ହୁଏ । ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ରାତ୍ରି ଚନ୍ଦନ ଲାଗି ନୀତି ପରେ ଦୁର୍ଗାମାଧବ ବିମଳା ମନ୍ଦିରରୁ ବାହୁଡ଼ା ବିଜେ କରି ଭଣ୍ଡାର ଘରକୁ ଆସନ୍ତି । 

ପୁଷ୍ପମିତ୍ର ମହାପାତ୍ର

ମୋ : ୯୪୩୭୨୨୫୬୮୯