ବିଶ୍ୱରେ ଉକôଟ ଖାଦ୍ୟ ସମସ୍ୟା

 ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ଜନସଂଖ୍ୟା ପାଣ୍ଠି (ୟୁଏନ୍ଏଫ୍ପିଏ) ର 'ଷ୍ଟେଟ୍ ଅଫ୍ ୱାର୍ଲ୍ଡ ପପୁଲେସନ୍ ରିପୋର୍ଟ' ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଜନବହୁଳ ଦେଶ  । ବର୍ତ୍ତମାନ, ବିଶ୍ୱ ଜନସଂଖ୍ୟାରେ ଦ୍ରୁତ ବୃଦ୍ଧି ହେତୁ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ ଉପରେ ଚାପ ପକାଉଛି  । କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ବିଶ୍ୱ ସମୁଦାୟ ସମ୍ମୁଖରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ମଧ୍ୟ ଏକ ସମସ୍ୟା ଭାବରେ ଉଭା ହେଉଛି  । କାରଣ ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁଁ ଲୋକମାନେ ମୌଳିକ ସୁବିଧା ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ଦେଶରେ ଆଶ୍ରୟ ନେବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତି  । ଆଜି ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଓ ସମ୍ବଳ ହ୍ରାସ କରିବା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ ପାଇଁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ  ବିଷୟ ହୋଇଛି  । କାରଣ ଜନସଂଖ୍ୟା ଅନୁପାତରେ ସମ୍ବଳର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସୀମିତ ଅଟେ  । ଏହି କାରଣରୁ ପ୍ରାୟ ଆଠ ବିଲିୟନ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଭାର ବହନ କରୁଥିବା ଏହି ପୃଥିବୀ ଜନସଂଖ୍ୟାରୁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ଅନେକ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନକୁ ଅପେକ୍ଷା କରିଛି  । କେବଳ ଏସିଆ ବିଶ୍ୱର ଜନସଂଖ୍ୟାର ୬୧ ପ୍ରତିଶତ ଅଟେ  । ଭାରତ ଏକ ବିଶ୍ୱ ମହାଶକ୍ତି ହେବା ପାଇଁ ଏହା ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ବଡ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ  ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟା ବିଶ୍ୱ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୧୮ ପ୍ରତିଶତ ଅଟେ  । ଅଞ୍ଚଳ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଆମର ୨.୫ ପ୍ରତିଶତ ଜମି ଏବଂ ଶୂନ (୦) ପ୍ରତିଶତ ଜଳ ସମ୍ପଦ ଅଛି  । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଦ୍ରୁତଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ଜନସଂଖ୍ୟା ସାମାଜିକ-ଅର୍ଥନୈତିକ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇ ଦେଶ ପାଇଁ ଏକ  ସତର୍କ ଘଣ୍ଟି ହୋଇପାରେ  । ଆଜି ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମସ୍ୟାର ମୂଳ କାରଣ ପାଲଟିଛି  । ଦାରିଦ୍ର, କ୍ଷୁଧା, ବେକାରୀ, ନିରକ୍ଷରତା, ଖରାପ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା, ଅପରାଧ, ବିଶୁଦ୍ଧ ଜଳ ଅଭାବ ପଛରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ହେଉଛି ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ  । କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଦେଶର ଷାଠିଏ ଭାଗ ଜମିରେ ଚାଷ କରାଯାଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରାୟ କୋଡ଼ିଏ କୋଟି ଲୋକ ଭୋକର ଶିକାର ହେଉଛନ୍ତି  । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ଯେଉଁ ବେଗରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି, ଭବିଷ୍ୟତରେ ଏତେ ବଡ ଜନସଂଖ୍ୟାକୁ କିପରି ଖାଇବାକୁ ଦିଆଯିବ ତାହା ମଧ୍ୟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଶ୍ନ  । ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କେବଳ ଜୀବିକା, ଜଳ ଯୋଗାଣ ଓ ମାନବ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରତି ବିପଦ ନୁହେଁ, ଖାଦ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରତି ମଧ୍ୟ ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି  । ଆଜି ବିଶ୍ୱ ର ଅଧିକାଂଶ ଦେଶ ଯେଉଁ ସବୁ ଆହ୍ୱାନ ଗୁଡିକ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛନ୍ତି, ସେଥି ମଧ୍ୟରୁ ଖାଦ୍ୟ ନିରାପତ୍ତାର ଆହ୍ୱାନ ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ପ୍ରମୁଖ ସମସ୍ୟା  । ଯଦିଓ ଏହି ପ୍ରଶ୍ନ ନୂଆ ନୁହେଁ, ଏହାକୁ ଏକ ନୂତନ ଦିଗରୁ ଦେଖିବା ଆବଶ୍ୟକ  । ଚାଷ ଯୋଗ୍ୟ ଜମି ମଧ୍ୟ କ୍ରମଶଃ ହ୍ରାସ ପାଉଛି  । ଏହାର କ୍ଷେତ୍ର ହ୍ରାସ ପାଉଥିବାବେଳେ  ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବଢୁଛି । କୃଷି ଜମିକୁ ଶୀଘ୍ର ଅନ୍ୟ ବ୍ୟବହାରରେ ଉପଯୋଗ କରାଯାଉଛି  । କୃଷକମାନେ କୃଷିଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯାଉଛନ୍ତି, ଯାହା ଭାରତରେ ଖାଦ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରତି ବିପଦ ବଢାଇପାରେ  । କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, କୃଷି ଜମିର ଅବନତି ଭାରତର ସାମାଜିକ-ଅର୍ଥନୈତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବ ପକାଉଛି  । ଅବଶ୍ୟ ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ସରକାରଙ୍କର ବନ୍ଧ୍ୟା ଜମିକୁ ଚାଷ ଜମିରେ ପରିଣତ କରିବା ସହିତ  କିଛି ସଫଳତାର କାହାଣୀ ମଧ୍ୟ ଅଛି  । ଏହା ସତ୍ତ୍ୱେ ମଧ୍ୟ ଏକଥା ମଧ୍ୟ ସତ୍ୟ ଯେ ଆମ ଦେଶରେ ଚାଷ ଯୋଗ୍ୟ ଜମି ବର୍ଷକୁ ବର୍ଷ ଏହା ହ୍ରାସ ପାଉଛି  । ‘ୱେଷ୍ଟଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଆଟଲାସ୍  ୨୦୧୯' ଅନୁଯାୟୀ ପଞ୍ଜାବ ପରି କୃଷି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଚାଷ ଜମି ଭାରତରେ ୧୪,୦୦୦ ହେକ୍ଟର ଓ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ୬୨.୦୦୦ ହେକ୍ଟର ହ୍ରାସ ପାଇଛି  । ଏଥି ସହିତ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ବହୁ ଜନବହୁଳ ରାଜ୍ୟରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉଦ୍ବେଗଜନକ ମନେହୁଏ  । ଯେଉଁଠାରେ ବିକାଶମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ ହେତୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ୪୮. ୦୦୦  ହେକ୍ଟର କୃଷି ଜମି ହ୍ରାସ ପାଉଛି  ।
 ବର୍ତ୍ତମାନ ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ୧୯୯୨ ରେ ଗ୍ରାମୀଣ ପରିବାରଗୁଡିକରେ ୧୧.୭ କୋଟି ହେକ୍ଟର ଜମି ଥିଲା  । ଯାହା ୨୦୧୩  ସୁଦ୍ଧା ମାତ୍ର ୯.୨ କୋଟିକୁ ହ୍ରାସ ହେକ୍ଟର ପାଇଥିଲା  । ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ମାତ୍ର ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ୨୨ ମିଲିୟନ ହେକ୍ଟର ·ଷଜମି ଗ୍ରାମୀଣ ପରିବାରଙ୍କ ହାତରୁ ·ଲିଯାଇଛି  । ଯଦି ଏହି ଧାରା ଅବ୍ୟାହତ ରହେ ତେବେ ଆସନ୍ତା ବର୍ଷ ସୁଦ୍ଧା ଭାରତର ଚାଷ କ୍ଷେତ୍ର ମାତ୍ର ୮ କୋଟି ହେକ୍ଟର ରହିବ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି  ।
 ଜନସଂଖ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ଦେଶରେ ଅନେକ ଯୋଜନା କରାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ସଫଳ ହୋଇପାରିଲେ ନାହିଁ  । ଏଥିପାଇଁ ଏକ ଜାତୀୟ ନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମନେହୁଏ  । ଦ୍ରୁତଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ଜନସଂଖ୍ୟା ଦେଶର ବିକାଶ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଉଛି  । ଯୋଜନାଗୁଡିକର ଲାଭକୁ ଏକ ବୃହତ ଜନସଂଖ୍ୟାରେ ସମାନ ଭାବରେ ବଣ୍ଟନ କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ  । ଯେଉଁ କାରଣରୁ ଆମେ ଦଶନ୍ଧି ପରେ ଦଶନ୍ଧି ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଓ ବେକାରୀ ଭଳି ସମସ୍ୟା ଦୂର କରିପାରିଲୁ ନାହିଁ  । ଆମ ଦେଶର ଜନସଂଖ୍ୟାର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ଶିକାର ହୋଇଛି । ଯଦି ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ, ତେବେ ଗରିବଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ସ୍ୱାଭାବିକ  ।  ବିଶ୍ୱ କ୍ଷୁଧା ସୂଚକାଙ୍କ ୨୦୨୨ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟାର ୧୬.୩  ପ୍ରତିଶତ ପୁଷ୍ଟିହୀନତାର ଶୀକାର । ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ପିଲାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ୩୫.୫ ପ୍ରତିଶତ ପୌଷ୍ଟିକତାର ଅଭାବରେ ପୀଡ଼ିତ । ଭାରତରେ ୩.୩  ପ୍ରତିଶତ ପିଲା ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ବୟସ ପୂର୍ବରୁ ମରିଯାଆନ୍ତି  ।
ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ କୃଷି ସଂଗଠନ (ୠଇଙ) ‘ବିଶ୍ୱ ର ଖାଦ୍ୟ ନିରାପତ୍ତା ଓ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ' ର ସଦ୍ୟତମ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ୮୦  କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଲୋକ କ୍ଷୁଧାରେ ପୀଡିତ ଥିଲେ  । ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦଶମ ବ୍ୟକ୍ତି ଭୋକିଲା ଅଛନ୍ତି  । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ବିଶ୍ୱରେ ୩୧ କୋଟି ଲୋକ ଏବେ ମଧ୍ୟ  ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ ପାଇପାରୁନାହାଁନ୍ତି ।  ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଓ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ଉଦ୍ୟମ ସତ୍ତ୍ୱେ ଖାଦ୍ୟ ଅସମାନତା ତଥା ପୁଷ୍ଟିହୀନତା ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦୂର ହୋଇନାହିଁ  । ଖାଦ୍ୟ ଓ କୃଷି ସଂଗଠନ ଅନୁଯାୟୀ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଅନ୍ତର୍ବିବାଦ, ଜଳବାୟୁର କ୍ରମପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅବନତି  ।
ତଥାପି ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ହେତୁ ତୈଳ, ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ, କୋଇଲା ଇତ୍ୟାଦି ଶକ୍ତି ସମ୍ବଳ ଉପରେ ଚାପ ବଢି ଚାଲିଛି, ଯାହା ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ବିପଦର ସଙ୍କେତ । ଆମର ଦ୍ରୁତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଆମେ ଗର୍ବିତ, କିନ୍ତୁ ସତ୍ୟ ହେଉଛି ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ କ୍ଷୁଧାପୀଡ଼ିତଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଗମ୍ଭୀର ଉକôଟ ସଙ୍କଟ ରୂପେ ଦେଖାଦେଇଛି  । ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞ ଅମର୍ତ୍ତ୍ୟ ସେନ୍ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ଓ ଖାଦ୍ୟ ସମସ୍ୟାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ କେବଳ ଖାଦ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀର ଅଭାବ ନୁହେଁ । ବରଂ ଲୋକଙ୍କ କ୍ରୟ କ୍ଷମତାର ଅଭାବ ଏହା ପଛରେ ମୂଳ କାରଣ  । ସେହି ସମୟରେ କରାଯାଇଥିବା ଏକ ଆକଳନ ଅନୁଯାୟୀ, ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ୩୦ ପ୍ରତିଶତ ଶସ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହୁଏ  । ଜନସଂଖ୍ୟା ଅନୁପାତରେ କୃଷକମାନେ ମଧ୍ୟ ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ନୁହଁନ୍ତି  । ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଏହା ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ହେଉଛି  ।  ସମୟ ବଦଳୁଛି ଓ ପରିସ୍ଥିତି ମଧ୍ୟ ବଦଳି ଯାଉଛି  । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ବିଶ୍ୱର ବୃହତ ଜନସଂଖ୍ୟାକୁ କ୍ଷୁଧା ଦାଉରୁ ମୁକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ସାମୂହିକ ଉଦ୍ୟମର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି  ।
ବାସ୍ତବରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଓ ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନରେ ବୃଦ୍ଧି କେବଳ ଭାରତର ନୁହେଁ , ଏହା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ  । ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ସର୍ବଭାରତୀୟ ସ୍ତରରେ ଅଭିନବ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି  । ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ସେହି ଦେଶମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅଛି ଯେଉଁଠାରେ ମୁଣ୍ଡପିଛା ଖାଦ୍ୟ ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ବହୁତ କମ୍ ଅଟେ  । ଏଠାରେ କେବଳ ଧନୀ ଶ୍ରେଣୀ, ମଧ୍ୟବିତ୍ତ କୃଷକ ଓ ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ଉପଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ପାଇବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥାନ୍ତି  । ଖାଦ୍ୟର ସମସ୍ୟା ଅବଶିଷ୍ଟ ନିପଟ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ଗ୍ରାମବାସୀ, ଶ୍ରମିକ, କ୍ଷୁଦ୍ର କୃଷକ, ଆଦିବାସୀ ଓ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଲୋକଙ୍କ ସାମ୍ନାରେ ଏହା ମହାମାରୀ ଭଳି ବ୍ୟାପିବାରେ ଲାଗିଛି..!!!
ତାରା ନିଳୟ ,  ପ୍ଳଟ: ୮୫୪/ଏ
 ଚାଚେରା ଶବରସାହି, ମୁକୁନ୍ଦ ପ୍ରସାଦ, ଖୋର୍ଦ୍ଧା -୫୫
         ମୋ: ୯୦୪୦ ୧୫୧୪୭୫