ଅଜଣା ଜଗତର ଡାକ

ଶୋମ୍ପେନମାନେ ଜଙ୍ଗଲ ଭିତରେ ରହିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ସେମାନଙ୍କ ଦେହର ରଙ୍ଗ ହଳଦିଆ । ସେଇଟା ସେ ଦେଖିଛନ୍ତି । ତେଣୁ ଗ୍ରେଟ ନିକୋବର ଏକ ଅଲଗା ଦ୍ୱୀପ ହୋଇଥିବା ହେତୁ ଏକ ଜଙ୍ଗଲୀ ମଣିଷର ରଙ୍ଗ ହଳଦିଆ ହେବା ଦରକାର । କିନ୍ତୁ ଘଞ୍ଚ ଅନ୍ଧାରିଆ ଜଙ୍ଗଲରେ ରହି ମଣିଷର ରଙ୍ଗ କ’ଣ ପାଇଁ ଏକଦମ କଳା ହେଲାନି, କାରଣ ସେ ହଠାତ୍ ଖୋଜିପାଇଲେ ନାହିଁ । ବହୁ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ମିଳେନା । ତା’ପରେ ଅନେକ ଅନେକ ଭାବିଲେ । ଏବେକା ତଥ୍ୟ ହିସାବରେ କିଛି ମାଇଗ୍ରେସନ ହୋଇଥିବ ଆଉ ମଙ୍ଗୋଲୋଏଡ ରେସର ଲୋକମାନେ ଆସିଯାଇଥିବେ । କିନ୍ତୁ ଜଙ୍ଗଲର ଅଧିବାସୀ କଳା ହେବା ଉଚିତ । ସେଇ କଳା ରଙ୍ଗଟା କେମିତି ହେବା ଦରକାର? କଳା ରଙ୍ଗର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଆଲୋକର ସବୁ ରଶ୍ମିକୁ ନିଜ ଭିତରେ ରଖିଦେଉଛି ଆଉ ପ୍ରତଫଳନ ହେଉନି । ଫଳରେ ଆମେ ଏକ କଳା ରଙ୍ଗ ପାଉଛେ । ପ୍ରତଫଳନ ହେଉଥିଲେ ଆମେ ଅଲଗା ଅଲଗା ରଙ୍ଗ ପାଉଥାନ୍ତେ । ତା’ପରେ ସେ ଭାବିଲେ ଯଦି ଖରାତରାରେ ବୁଲି ରଙ୍ଗଟା କାଳିଚିଆ ପଡିଯିବ ତେବେ? ନିଜର ପ୍ରକୃତ ରଙ୍ଗଠାରୁ କଳା । ସେଇ କଳା ରଙ୍ଗର ଡେଫିନେସନ ତାଙ୍କୁ ଠିକ ଲାଗିଲା । ଜଙ୍ଗଲୀ ମଣିଷ ଅର୍ଥ ହେଉଛି କଳା, ଖରାରେ ସିଝି କଇନ୍ଥା ପଡିଯାଇଥିବା ରଙ୍ଗ । ତେଣୁ ଏହା କଳା ପାଇଁ ବେଶି ଗ୍ରହଣଯାଗ୍ୟ ହୋଇଗଲା । ଶୋମ୍ପେନମାନେ ଖରାତରାରେ ବୁଲିିବୁଲି ସିଝି କଇନ୍ଥା ପଡିଛନ୍ତି ନିଶ୍ଚୟ ।
ଆଉ ସେ ତାହା କରିବାରେ ସେ ଲାଗିଗଲେ । ପୁଣି ମଣିଷର ବିବର୍ତ୍ତନ ବାଦ ହିସାବରେ ନିଜେ କିଛି ନୂଆ ଜିନିଷ ଦେଖିନେବେ । ଭାଗ୍ୟ ଯଦି ଥିବ କିଛି ଶୋମ୍ପେନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ନିଜ ରହିବା ଯାଗାରେ ଦେଖିବେ । ନୂଆ ହିସାବରେ ସେମାନଙ୍କୁ ସେ ଆବିଷ୍କାର କରିବେ । 
କ୍ୟାମ୍ପବେଲ ବେ ଆସିବା ପୂର୍ବରୁ ଶୋମ୍ପେନ ଆଉ ସମୁଦ୍ରକୂଳର ନିକୋବରୀମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ଅସୀମ କିଛି ଜାଣି ନଥିଲେ । ଶୋମ୍ପେନ ଆଉ ନିକୋବରୀମାନେ ମଙ୍ଗୋଲଏଡ ରେସର ଜନଜାତି । ହଳଦିଆ ରଙ୍ଗ । ବଳିଲା ଦେହା ନିକୋବରୀମାନେ ସମୁଦ୍ରକୂଳରେ ରୁହନ୍ତି କିନ୍ତୁ ଶୋମ୍ପେନମାନେ ଜଙ୍ଗଲ ଭିତରେ ରୁହନ୍ତି । ଶୋମ୍ପେନମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସୀମିତା କେବଳ ଗ୍ରେଟ ନିକୋବର ଦ୍ୱୀପରେ ମିଳନ୍ତିା ସେମାନେ ନିକୋବରୀଙ୍କ ଠାରୁ ବହୁ ଅନୁନ୍ନତ । ନିକୋବରୀମାନେ ନିକୋବର ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜରେ ପ୍ରାୟ ସବୁ ଦ୍ୱୀପରେ ମିଳନ୍ତି । କିଏ ଜଣେ କହିଲେ ନିକୋବରୀ ଆଉ ଶୋମ୍ପେନମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଏକ ବଡ ଭିନ୍ନତା ଅଛି । ଶୋମ୍ପେନମାନଙ୍କ ପାଦ କୁଆଡେ ସମତଳା ସେ କଥା ଆଉ କେହି କହିଲେନି । ସତ କି ମିଛ କଥାଟା ଜାଣିହେଲାନାହିଁ ।
ଜଙ୍ଗଲରେ ରୁହନ୍ତି ଶାମ୍ପେନମାନେ । ସେମାନେ ସାଧାରଣତଃ ଛୋଟରୁ ମଧ୍ୟ ଆକାରର । ଶୋମ୍ପେନମାନଙ୍କର କୁଆଡେ ‘ଓ ପଜିଟିଭ’ ବ୍ଲଡ ସାମ୍ପଲ ବେଶି । ଶୋମ୍ପେନମାନେ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇପାରନ୍ତି । କୂଳରେ ରହୁଥିବା ଶୋମ୍ପେନ ଆଉ ଭିତରେ ରହୁଥିବା ଶୋମ୍ପେନ । ଶୋମ୍ପେନମାନେ ସାଧାରଣତଃ ଯାଯାବର ଜୀବନଯାପନ କରନ୍ତି ଓ ଅସ୍ଥାୟୀ ଘରମାନ ତିଆରି କରିଥାନ୍ତି । କୁଡିଆମାନ ପ୍ରାୟ ପାଣି ମିଳୁଥିବା ଯାଗାରେ ଥାଏ । ସେମାନେ ଦଳ ହୋଇ ରୁହନ୍ତି । ଏକ ଦଳରେ ୧୦ ରୁ ୩୦ ଜଣ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲୋକ ରହିପାରନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ଏକ ସ୍ଥାନରେ ରହିବାର ଅବଧି ଖାଦ୍ୟ ମିଳିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇପାରେ । 
ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ସେମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ବନ୍ୟ ଶୂକର ଶିକାର, ମାଛ ଧରା ଆଉ ପାଣ୍ଡାନାସ ଫଳ ଉପରେ ବେଶି ନିର୍ଭର କରିଥାନ୍ତି । ସେମାନେ ବର୍ଚ୍ଛା ସାହାଯ୍ୟରେ ଶିକାର କରନ୍ତିା ଜଙ୍ଗଲରୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ କନ୍ଦାମାନ ସଂଗ୍ରହ କରିଥାନ୍ତି । ମହୁ ସଂଗ୍ରହ କରିବାରେ ସେମାନେ ବେଶ ପାରଙ୍ଗମ । ପାଣ୍ଡାନାସ ଭଳି ଖାଇବା ପଦାର୍ଥ ଯୋଗାଡ କରିବାକୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଲମ୍ବା ଯାତ୍ରା କରିବାକୁ ପଡିଥାଏା ସେମାନେ ଖାଇବାରେ ସାପ, କଚ୍ଛପ, ବେଙ୍ଗ, ବନ୍ୟ ଶୂକର, ଲିଜାର୍ଡ, କୁମ୍ଭୀର, ମାଛ, ଶାମୁକା, ମହୁ ଆଦି ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତିା କିନ୍ତୁ ମୁଖ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ହେଲା କେଓଡା ବା ପାଣ୍ଡାନାସା ପାଣି ନମିଳିଲେ ସେମାନେ ବେତ କାଟି ସେଥିରୁ ପାଣି ପିଇଥାନ୍ତି । ସାଧାରଣତଃ ଖାଇବା ସେମାନେ ସିଝାଇ କରି ଖାଇଥାନ୍ତି । କିନ୍ତୁ କିଛି ଖାଇବା ଜଲାଇକରି ମଧ୍ୟ ହୁଏ । 
ଶୋମ୍ପେନମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଦାଓ, ତେଣ୍ଟା, ହାର୍ପୁନ ଭଳି ଅସ୍ତ୍ର ଥାଏ । ସେମାନଙ୍କୁ ଧନୁ ତୀର ଚଲାଇବା କେହି ଦେଖିନାହାନ୍ତି । ଶୋମ୍ପେନମାନେ ପିଇବା ପାଣି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଉତ୍ସରୁ ଯଥା ଝରଣା, ପୋଖରୀ ଆଦିରୁ ପିଇଥାନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ରହିବା ସ୍ଥାନରୁ ପ୍ରାୟ ୨୦୦-୩୦୦ ମିଟର ଦୂରରେ ପାଣିର ଉତ୍ସ ଥାଏ । ଶୋମ୍ପେନମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଦାନ୍ତ ସଫା କରନ୍ତି ନାହିଁ । ସେମାନେ ପ୍ରାୟ ଗୁଆ, ଚୂନ ଖାଉଥାନ୍ତି । ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କ ଦାନ୍ତ କଳା ପଡିଯାଇଥାଏ । ଶୋମ୍ପେନମାନେ ନିୟମିତ ଗାଧୋଇନଥାନ୍ତି । ଶୋମ୍ପେନମାନେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଚର୍ମରୋଗରେ ପୀଡିତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ସେମିତି ବି ସେମାନେ ନିୟମିତ ଭାବେ ନିଜର ବାଳକୁ ସଫା ମଧ୍ୟ କରନ୍ତି ନାହିଁ । 
ଶୋମ୍ପେନମାନଙ୍କ ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ନିକୋବରୀମାନଙ୍କ ଅନେକ ବିଶ୍ୱାସ ଆଉ ଅବିଶ୍ୱାସ ଅଛି । କିଛି ନିକୋବରୀମାନେ ଲୋକମାନେ ତଥାପି ବି ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଅନେକ ଅନେକ ବର୍ଷ ତଳେ କେବେ ଆଣ୍ଡାମାନିଜମାନେ ସେମାନଙ୍କ ବଡ ହୁଡିରେ ଆସି ନିକୋବର ଦ୍ୱୀପରେ ଲୁଟପାଟ କରୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ଭିତରୁ କିଛିଲୋକ କିଛି କାରଣ ପାଇଁ ଫେରିଯାଇ ପାରିନଥିଲୋ ସେମାନେ ଧୀରେ ଧୀରେ ନିକୋବରୀଙ୍କ ସହ ମିଶିଗଲେ । ସେହି ମିଶ୍ରଣରୁ ଶୋମ୍ପେନ ଜାତ । କିଏ ଜାଣେ? କିଛି କାରଣ ପାଇଁ ଶୋମ୍ପେନମାନେ ଜଙ୍ଗଲକୁ ଚାଲିଗଲେ ଆଉ ନିକୋବରୀମାନେ ସମୁଦ୍ରକୂଳରେ ରହିଗଲୋ ଶୋମ୍ପେନମାନେ ନିକୋବରୀମାନଙ୍କଠାରୁ ସାମାନ୍ୟ କଳା । ବୋଧହୁଏ କିଛି ନିଗ୍ରୋଟୋ ବ୍ଲଡ ସେମାନଙ୍କ ଦେହରେ ଅଛି । ଆକାରରେ ମଧ୍ୟ ସାମାନ୍ୟ ଛୋଟ । ବାଳ ସାମାନ୍ୟ କୁଞ୍ଚôରୁ ସାଧା ହୋଇପାରେ । ନିକୋବରୀ ଆଉ ଶୋମ୍ପେନମାନେ ଦେଖିବାକୁ ଟିକେ ଭିନ୍ନ ଲାଗନ୍ତି । ମାଲୟରୁ ସେମାନେ ଆସିଥିବେ କି? 
ଅସୀମଙ୍କର ଶୋମ୍ପେନମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ପ୍ରଥମ ଜ୍ଞାନ ବି ଏସ ଚେଙ୍ଗାପ୍ପାଙ୍କ ଲେଖାରୁ ହୋଇଥିଲା । କିଛି ତଥ୍ୟ ଡଃ ରିଜଭିଙ୍କ ଲିଖିତ ସେ ‘ଦ ଶୋମ୍ପେନ’ ବହିରୁ ଆହରଣ କରିଥିଲେ । 
ବର୍ଣ୍ଣନା ହିସାବରେ ଶୋମ୍ପେନମାନେ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ । ଛୋଟ ଆକାରର ଶୋମ୍ପେନମାନେ ସମୁଦ୍ରକୂଳ ପାଖ ଅଞ୍ଚଳ ଯଥା ଜୁବଲି, ଡଗମାର, ଆଲେକଜାଣ୍ଡ୍ରିଆ, ଗଲାଥିଆ ନଦୀର କିଛି ଉପର ଆଡକୁ ରୁହନ୍ତି । ଆଜିକାଲି ସେମାନେ ନିକୋବରୀଙ୍କ ସହ ଶତ୍ରୁତା ଆଚରଣ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଆଗରୁ କ୍ୟାମ୍ପବେଲ ବେ ଅଞ୍ଚଳରେ ନିକୋବରୀ ଆଉ ଶୋମ୍ପେନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବଡ ଯୁଦ୍ଧ ଘଟିଯାଇଛି । ଅନେକ ଜନହାନି ଘଟିଥିଲା । ଶେଷରେ ଶୋମ୍ପେନମାନେ ଯୁଦ୍ଧରେ ଜୟଲାଭ କଲେ ଆଉ ନିକୋବରୀମାନେ ପଶ୍ଚିମ ଉପକୂଳକୁ ଚାଲିଗଲେ । ଗଲାଥିଆ ଆଦି ନଦୀର ଉପର ଆଡକୁ ଅନେକ ଶୋମ୍ପେନ ମିଳନ୍ତି । ଶୋମ୍ପେନମାନେ କାଳେ ସବୁବେଳେ ବର୍ଚ୍ଛା ସହ ଆକ୍ରମଣ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ସେତେବେଳେ ଅବଶ୍ୟ ଶୋମ୍ପେନମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଦାଓ ବା କୁରାଢୀ ନଥିଲା । ସେମାନେ ଆକ୍ରମଣ ପାଇଁ ବର୍ଚ୍ଛା ଆଉ ତୀରରେ ଲୁହା ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲୋ ସେମାନଙ୍କ ଗାଁରେ ମୁଖିଆ ଅଛନ୍ତି । ଶୋମ୍ପେନମାନେ କେଉଁ ଜାଗାରେ ସ୍ଥାୟୀଭାବେ ବାସ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଅତି ସାଧାରଣ କୁଡିଆରେ ରୁହନ୍ତି । ୩-୭ ଫୁଟ ଉଚ୍ଚରେ ଏକ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ତିଆର କରନ୍ତି । ପତ୍ରରେ କୁଡିଆ ଛାଉଣୀ କରନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନଶୈଳୀ ନିକୋବାରୀଙ୍କ ଠାରୁ ସାମାନ୍ୟ ଭିନ୍ନ । ଦୁଇଜାତି ପାଣ୍ଡାନାସ ଫଳକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଖାଆନ୍ତି । ଶୋମ୍ପେନମାନେ ଅଣ୍ଟାତଳେ ଗଛର ବକ୍କଳ ପିନ୍ଧନ୍ତି । କାଠରେ କାଠକୁ ଘଷି ନିଆଁ କରନ୍ତି । ତେଣୁ ଘରେ କେବେବି ନିଆଁ ଲିଭିଯିବାକୁ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ । ସେମାନେ ଜଙ୍ଗଲରୁ ଘୁଷୁରି ଶିକାର କରନ୍ତିା ସେମାନେ ପାନପତ୍ର ଆଉ ଗୁଆ ଚୋବାଇବାକୁ ବେଶ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି । ପାଣି ପିଇବା ଉପରେ ସେମାନେ ଅତି ସାବଧାନତା ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି । କେବେ ବଡ ନାଳାରୁ ପାଣି ପିଅନ୍ତି ନାହିଁ । ଛୋଟ ଛୋଟ ନାଳାରୁ ବୋହିଆସୁଥିବା ସଫା ପାଣିକୁ ପିଅନ୍ତି । ଜଙ୍ଗଲରେ ବୁଲିଲାବେଳେ ସେମାନେ ସାଙ୍ଗରେ ପାଣି ନେଇଥାନ୍ତି । ଶୋମ୍ପେନମାନେ ବୋଧହୁଏ ଏକାଧିକ ବିବାହ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ସ୍ୱାମୀ ସ୍ତ୍ରୀ ଅଲଗା ପରିବାରଠୁ ଅଲଗା ହୋଇ କୁଟୀର କରି ରୁହନ୍ତି । ଶୋମ୍ପେନମାନଙ୍କ ଭାଷା ନିକୋବରୀମାନଙ୍କ ଭାଷାରୁ ଅଲଗା ।
ଶୋମ୍ପେନ ଘରଗୁଡିକ ତିନି ପ୍ରକାର ହୋଇପାରେ । ସବୁଠାରୁ ସାଧାରଣ ପ୍ରକାର ଘରେ ଛାଉଣୀ ଏତେ ତଳୁଆ ହୋଇଯାଏ ଯେ ଚାରିପାଖରେ କାନ୍ଥ ବା ଉହାଡର ଦରକାର ପଡେନି । ଦ୍ୱିତୀୟ ପ୍ରକାର କୁଡିଆରେ ଉପରେ ଛାଉଣୀ ଥାଏ, ଦୁଇକଡରେ ବାଡ ଥାଏ କିନ୍ତୁ କୁଡିଆର ଆଗ ଆଉ ପଛ ଅଂଶ ଖୋଲା ଥାଏ । ତୃତୀୟ ପ୍ରକାର କୁଡିଆରେ ଛାଉଣି ପରେ ଘରର ଚାରିପାଖେ ବାଡା ଥାଏ ଆଉ ଆଗରେ, ପଛରେ ଦ୍ୱାର ଥାଏ ତଥା ଚାରିପାଖ ବାଡରେ ପବନ ପାଇଁ ଝରକା ବି ଥାଇପାରେ । ଏସବୁ ଘରର ଉଚ୍ଚତା ୧୦ରୁ ୧୮ ଫୁଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇପାରେ ଓ ଏହାର ଚଉଡା ୭ରୁ ୮ ଫୁଟ ତଥା ଲମ୍ବା ୭ରୁ ୧୦ ଫୁଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇପାରେ । (କ୍ରମଶଃ)
ଭୁବନେଶ୍ୱର